ORIGINAL_ARTICLE
ماهیتِ دور هرمنوتیکیِ فهم، در زیباییشناسیِ تأویلِ عکس
در هرمنوتیکِ کلاسیک، فرایندِ فهم، عملی ذهنی است که به وسیلة آن، تجربة انسان زنده درک میشود. فهم، گشایندة جهانِ خود و دیگران، به روی ماست. به بیان هایدگر اما، فهم، قدرتِ درک امکانهای خود شخص است برای هستی و در متن زیست جهانی که وی در آن زندگی میکند. چگونگیِ حصولِ به فهم، لایههای فهم و مسئلة حلقوی بودنِ فهم، دغدغة متألهین هرمنوتیک و هستیشناسان بوده است. در این میان رولان بارت در آخرین کتاب خود اتاق روشن، در فهمی که از عکس به مثابه متن به دست میدهد، بنیانِ هستندگیِ متنِ عکس را در حلقة دوارِ رجوعِ مخاطب و متنِ زیستهاش، و ارتباطِ دیالکتیکیِ حلقوی میان مخاطب ویژة عکس میداند، متنِ عکس و سنتی که مخاطب و عکس از آن برخاستهاند. حلقوی بودنِ فهم، یکی از نکاتِ مهمی است که در هرمنوتیک شلایر ماخر مطرح میشود و امروزه به حلقة هرمنوتیکی شهرت دارد. شلایر ماخر که در تاریخ فلسفه از وی به عنوان پدر هرمنوتیک مدرن یاد میشود، حلقوی بودن فهم را برای توصیفِ فهمِ متون ارایه داد. در حالیکه بعدها، مارتین هایدگر و شاگردِ بزرگش، هانس گئورگ گادامر، در نظریة هرمنوتیکی خود، مسئله را مختص به فهمِ متون نمیدانسته و این حلقه را به اصل بنیادینِ فهمِ بشر از ماهیت و وضعیتِ خویش بسط و گسترش دادند.حلقة هرمنوتیک، در کل به توصیفِ این نکته میپردازد که چگونه جزء و کل، در فرایندِ فهم و تفسیر، بهصورتی حلقوی بهیکدیگر مربوطند : فهمِ اجزاء برای فهمِ کل ضروری است، در حالی که برای فهمِ اجزاء، باید کل را درک کرد. فهم ما از عکس نیز بسته و وابسته است به شرایط کنونی تأویل و تأویلگر؛ و تأویل عکس خود بهجهانی همبسته است که عکس سرِ توصیفش دارد. نمود چنین حلقة فهمی را میتوان بهخوبی در کنشها و واکنشهای عکاسی، در احوالاتِ رؤیتِ صادقانه آن، ملاحظه کرد. مقالة حاضر، بر پایة متنِ اتاقِ روشن، به بررسیِ ماهیتِ دورِ هرمنوتیکیِ فهم در تأویلِ آثارِ عکاسی پرداخته و سعی در واکاوی بازنمودهای دور فهم در متنِ عکس دارد.
http://www.bagh-sj.com/article_42123_41d6b7b63b4356c27deb0e1c9fffc96a.pdf
2017-02-01
5
14
دور هرمنوتیکیِ فهم
تأویل عکس
متن
رولان بارت
علم هرمنوتیک
محمد
حسن پور
mim.hasanpur@gmail.com
1
دانشگاه سیستان و بلوچستان. دانشکده هنر، گروه صنایع دستی
LEAD_AUTHOR
محسن
کیهان پور
mohsenkeyhanpoor@yahoo.com
2
کارشناس ارشد مرمت و احیای بناها و بافتهای تاریخی. دانشکده هنر و معماری دانشگاه سیستان و بلوچستان
AUTHOR
علیرضا
نوروزی طلب
ntalab@ut.ac.ir
3
دکتری پژوهش هنر. دانشکده هنرهای تجسمی پردیس هنرهای زیبا دانشگاه تهران
AUTHOR
آ. جانسون، پاتریشیا. 1388. راهِ مارتین هایدگر. ت : سید مجید کمالی. انتشارات تهران : مهرِ نیوشا.
1
ا. پالمر، ریچارد. 1387. علم هرمنوتیک. ت : محمد سعید حنایی کاشانی. تهران : انتشارات هرمس.
2
احمدی، بابک. 1387. حقیقت و زیبایی. تهران : نشر مرکز.
3
بارت، رولان. 1384. اتاق روشن، اندیشههایی دربارة عکاسی. ت : نیلوفر معترف. تهران : نشر چشمه.
4
بارت، رولان. 1385. رولان بارت نوشتة رولان بارت. ت : پیام یزدانجو. تهران : نشر مرکز.
5
بَرِت، تری. 1385. نقد عکس. ت : اسماعیل عباسی و کاوه میر عباسی. تهران : نشر مرکز.
6
بیناس، جان.1370. تاریخ جامع ادیان. ت : علیاصغر حکمت. تهران : انتشارات علمیفرهنگی.
7
شِرَت، ایون. 1387. فلسفة علوم اجتماعی قارهای. ت : هادی جلیلی. تهران : نشر نی.
8
فلوسر، ویلم. 1387. در باب فلسفة عکاسی. ت : پوپک بایرامنژاد. تهران : انتشارات حرفه هنرمند.
9
کوزنز هوی، دیوید. 1385. حلقة انتقادی. ت : مراد فرهادپور. تهران : انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
10
ماریس، ارول. 1394. اعتقاد به شاهد بررسی گوشهای از ابهامات عکاسی. ت : رضا نبوی. تهران : انتشارات پاتوق.
11
مردیها، ناصر. 1392. حقیقت یا لذّت. ماهنامة اندیشة پویا، (7) : 57.
12
مقیمنژاد، مهدی. 1393. عکاسی و نظریه. تهران : انتشارات سوره مهر.
13
واعظی، احمد. 1385. درآمدی بر هرمنوتیک. تهران : سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی.
14
ولز، لیز. 1390. عکاسی درآمدی انتقادی. ت : سولماز ختایی لر و همکاران. تهران : نشر مینوی خرد.
15
ولز، لیز.1393. نظریه عکاسی گزیدهای از مهمترین متون نظری عکاسی در قرن بیستم. ت : مجید اخگر. تهران : انتشارات سمت.
16
Batchen, G. (2009). Photography Degree Zero, Reflections on Roland Barthes’s Camera Lucida. London: The MIT Press.
17
Grondis, J. (1994). Introduction to philosophical hermeneutics. London: Yale University press.
18
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تطبیقی فرهنگ بصری، در پوسترهای دفاع مقدس و پوسترهای انگلستان درجنگ جهانی اول
درجهان معاصر، بسیاری از اشکال هنرهای تجسمی نه تنها با اهداف زیباییشناسانه بلکه با تأکید بر فرهنگ بصری، توصیف، تحلیل و تفسیر میشوند، در مطالعات فرهنگ بصری، تمرکز در معنای فرهنگی تصویر برتر از ارزش زیباییشناختی آن بوده و روابط فرهنگی بین تصاویر و مخاطب مورد بررسی و کنکاش قرار میگیرد، به همین سبب مطالعة فرهنگ بصری، به یک زمینة غالب تحقیق در علوم انسانی و هنر تبدیل شده است. از آنجا که جنگ جهانی اول نه تنها مقابلة نیروهای مسلح، بلکه مقابلة ایدئولوژی و فرهنگها بود. در طراحی پوسترهای جنگ تلاش در حفظ و حراست زمینههای خاص فرهنگی، از جمله فرهنگهای بومی و منطقهای مشهود بوده، از این لحاظ قابل مقایسه با پوسترهای دفاعمقدس است. سؤال این است : نقش فرهنگ بصری در طراحی پوسترهای دفاعمقدس و پوسترهای انگلستان درجنگ جهانی اول چیست؟ این مقاله با گزینش نمونههایی از پوسترهای انگلستان و دفاع مقدس و با روش توصیفی و تحلیلی، تلاش میکند به تفسیر معانی پنهان درپشت این تصاویر بپردازد و ضمن مقایسة آنها با یکدیگر، نقش فرهنگ بصری را در طراحی پوسترهای دو کشور، با فرهنگهای متفاوت، و موضوع مشترک "جنگ"مشخص کند. در پایان بهاین نتیجه میرسد که : طراحان پوستر در هر کشور از عناصر بصری، نوشتاری و گفتاری استفاده میکنند که ریشه در فرهنگ، تمدن، آداب وسنن، باورها و اعتقادات ملت آن کشور دارد. زمینههای اجتماعی در طراحی پوستر نقش حیاتی دارد، و فرهنگ بصری عاملی است که سبب ایجاد هویت در پوسترهای هر کدام از کشورها شده است.
http://www.bagh-sj.com/article_42128_a20055362c2ce2f6e504b34d6312e554.pdf
2017-02-01
15
26
فرهنگ بصری
طراحیگرافیک
پوستر
جنگ جهانی
دفاع مقدس
عبدالعلی
باقری
aa.bagheri@aui.ac.ir
1
عضو هیات علمی/ دانشگاه هنر اصفهان
LEAD_AUTHOR
کامران
افشارمهاجر
kamranafsharmohajer1@gmail.com
2
دکتری پژوهش هنر. عضو هیات علمی دانشگاه هنر
AUTHOR
سعید
زاویه
zavieh@art.ac.ir
3
دانشگاه هنر
AUTHOR
قرآن کریم
1
آیت الهی، حبیب الله. 1380. تاریخ هنرایران. تهران : انتشارات بین الملل الهدی.
2
امامیفر، سید نظامالدین. 1389. بررسی نشانه شناختی اعلان از انقلاب اسلامی تا 1380. نگره، (16) : 89-73.
3
بلخاری قهی، حسن. 1388. مبانی عرفانی هنر و معماری اسلامی. تهران : حوزه مطهر.
4
خزایی، محمد. 1385. هنر حماسه عرفانی، درآمدی بر پوسترهای دفاع مقدس. کتاب ماه هنر ماه، (95 و 96) : 4.
5
عالی، ابوالفضل. 1367. ده سال با طراحان گرافیک انقلاب اسلامی (1367- 1357). تهران : حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
6
فیروزان، مهدی.1380. راز و رمز هنر دینی، چاپ دوم. تهران : سروش.
7
کربن، هانری. 1374. ارض ملکوت. ت : ضیاالدین دهشیری. تهران : نشرطهوری.
8
کربن، هانری. 1387. انسان نورانی در تصوف ایرانی، ت : فرامرز جوهری. تهران : نشرهنر.
9
نصر، سید حسن. 1375. هنر و معنویت اسلامی، ت : رحیم قاسمیان. تهران : نشردفتر مطالعات دینی.
10
مگز، فیلیپ بی. 1388. تاریخ طراحی گرافیک. ت : ناهید اعظم فراست و غلامحسین فتح ا... نوری. تهران : سمت.
11
Aynsley, J. (2001). A Century of Graphic Design. London: Mitchell Beazley.
12
Baker, S. (1990). Describing Images of the National Self: Popular Accounts of the Construction of Pictorial Identity in the First World War Poster. Oxford Art Journal, 13 (2): 24-30.
13
Barthes, R. (1977). Image, Music, Text. London: Fontana.
14
Dauppe, M. A. (2011). Critical frameworks for graphic design: graphic design and visual culture. Design Principles and Practices: an International Journal, 5 (5): 489-498.
15
Ginzburg, C. (2001). Your Country Needs You: A Case Study in Political Iconography. History Workshop Journal, (52):1-22.
16
Goebel, S. (2007). The Great War and Medieval Memory: War, Remembrance and Medievalism in Britain and Germany, 1914– 1940. Cambridge: Cambridge University Press.
17
Hollis, R. (2004). Graphic Design; A Concise History. London: Tam & Hudson.
18
Irvine, M. (2011). The Work on the Street: Street Art and Visual Culture. Chapter in The Handbook of Visual Culture, ed. Barry Sandy well and Ian Heywood. London and NewYork: Berg.
19
James, P. (2009). Picture This world 1 Poster. London: University of Nebraska Press.
20
Julier, G. (2006). From visual culture to design culture. Design Issues, 22 (1): 64-76.
21
Kenny, K. (2005). Hand Book Of Visual Communication, Theory, Methods, And Media. Mahwah, NJ.: Lawrence Erlbaum.
22
Machin, D. & Leeuwen, T. V. (2007). Global Media Discourse. London: Routledge.
23
Marrin, A. (1975). The Last Cursade: The Church of England in the First World War. Durham NC: Duke University Press.
24
Mirzoeff, N. (1999). An Introduction to Visual Culture. London: Routledge.
25
Mirzoeff, N. (2002). The Visual Culture Reader, Second Edition. London: Routledge.
26
Mitchell, W.J.T. (2002). Showing seeing: a critique of visual culture. Journal Of Visual Culture, Vol 1(2): 165-181.
27
Rickards, M. (1968). Posters of the First World War . New York: Walker and Company,
28
Schirato, T & Webb, J. (2004). Reading the visual. New Zealand: Victoria University of Wellington.
29
Sonnenberg, R. E. (1985). The Iran-Iraq War: Strategy of Stalemate, WAR SINCE 1945 SEMINAR. Available from: http://www.globalsecurity.org/military/library/report/1985/SRE.htm.
30
Woods, E. S. (1916). Knights in Armour. London: Robert Scott.
31
www. poster propaganda.com
32
ORIGINAL_ARTICLE
همبودی موسیقی و فضای شهری ؛ با تأکید بر عزاداری در شهر تهران (دورۀ قاجار تا پهلوی اول)
به نظر میرسد موجودیت و بقای موسیقی در شهر به مثابه مصداقی از هنر شهری در گروی تعامل توأمان سه مؤلفه هنرمند، فضای عمومی و شهروندان به عنوان مخاطبان هدف است. به این معنا که بیتوجهی و حذف یکی منجر به تغییر ماهیت کل خواهد شد و نه تنها تأثیرگذاری و کیفیتبخشیهایی همچون افزایش حس هویت و تعلق به شهر را که از حضور هنر در فضای شهری انتظار میرود محقق نخواهد کرد که گاه حتی به اغتشاشاتی نیز منجر میشود. با طرح این مسئله، هدف اصلی پژوهش حاضر پاسخگویی به پرسشهای زیر درخصوص موسیقی عزاداری در فضای شهری تهران در دورة قاجار و پهلوی اول بوده است : بقای حیات عزاداری موسیقایی از چه نسبتی با ساختار فضای شهری برخوردار بوده است؟ موسیقی عزاداری در فضای شهری دارای چه کیفیاتی بوده است؟ تحولات فرهنگی ـ اجتماعی ناشی از ورود مدرنیته چه تأثیراتی بر حیات شهری موسیقی عزاداری داشته است؟ این پژوهش براساس مستندات نوشتاری و تصویری، موسیقی عزاداری در فضای شهری تهران در دورههای مذکور را در دو گروه عزاداریهای مذهبی و غیرمذهبی شامل «تعزیه»، «نوحهخوانی، دستهگردانی و سینهزنی» و «تشییع جنازه صاحبمنصبان دولت و درباریان» به مثابه هنر شهری مورد سنجش قرار میدهد و چنین نتیجه میگیرد که در دوران قاجار ارتباط دوسویهای میان فضای عمومی از قبیل میادین، جلوخان ابنیه عمومی، تکایا و خیابانها به عنوان بستر شکلگیری تعاملات شهروندان و اجراکنندگان عزاداریها با شکل اجرای موسیقی عزاداری برقرار بوده است. بنابراین ضمن برخورداری از همراهی توأمان سه مؤلفه نامبرده، موسیقی عزاداری در شهر به مثابه هنر شهری تلقی میشود و به خوبی نقش خود را در ایجاد فضای جمعی، خلق هویت شنیداری و کیفیتبخشی به فضاهای عمومی ایفا میکند، درحالی که پس از مشروطه با ورود فرنگیمآبی به ویژه تحت تأثیر سیاستهای فرهنگی پهلوی اول و بروز پیامدهایی چون تخصیص فضاهایی غیرعمومی به اجرای انواع موسیقی، عدم حضور هنرمندان آگاه و مشارکت شهروندان فعال به تدریج این هنر از ماهیت یک هنر شهری فاصله میگیرد و ضمن از دستدادن کارکرد خود دچار عارضة بیهویتی نیز میشود.
http://www.bagh-sj.com/article_42130_0ba2c99c9390a8b8b1449be39646a7b6.pdf
2017-02-01
27
38
موسیقی عزاداری
فضای شهری
دورۀ قاجار
دورۀ پهلوی اول
تهران
محمدرضا
شرایلی
mrsharayeli@yahoo.com
1
کارشناس ارشد قومموسیقیشناسی، دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
پدیده
عادلوند
padideh_adelvand@yahoo.com
2
پژوهشگر دکتری پژوهش هنر، دانشگاه الزهرا، پژوهشکده نظر
AUTHOR
اعتمادالسلطنه، محمدحسن. 1389. روزنامة خاطرات اعتمادالسلطنه، تهران : انتشارات امیرکبیر.
1
اوبن، اوژن. 1362. ایران امروز: 1906 و 1907، ترجمه، حواشی و توضیحات : علیاصغر سعیدی، تهران : زوار.
2
بروگش، هینریش. 1367. سفری به دربار سلطان صاحبقران، ت : محمدحسین کردبچه. تهران : مؤسسة اطلاعات.
3
بینا. 1380. برگزیدة عکسهای آلبومخانة کاخ گلستان : عکسهای تاریخی دورة قاجار، تهران : کاخ گلستان.
4
خالقی، روحالله.1390. سرگذشت موسیقی ایران، تهران : مؤسسة فرهنگی ـ هنری ماهور.
5
دانشپور، سید عبدالهادی و چرخچیان، مریم. 1386. فضاهای عمومی و عوامل مؤثر بر حیات جمعی. مجله باغ نظر، 4 (7) : 29-19.
6
رهنورد، زهرا. 1388. نگارگری. تهران : سمت.
7
روو، فیلیپ. 1389. توسعه فضاهای جمعی، راهبرد منظرین شهر، ت : مریمالسادات منصوری. مجله منظر، 2 (11) : 11-8.
8
زندی، مرجانه. 1388. دیوارنگاری شهری در جستجوی هویت جمعی. مجله منظر، 1 (4) : 57-54.
9
سپنتا، ساسان. 1382. چشمانداز موسیقی ایران، تهران : مؤسسة فرهنگی ـ هنری ماهور.
10
شهیدی، عنایتالله.1380. پژوهشی در تعزیه و تعزیهخوانی : از آغاز تا پایان دورة قاجار در تهران، با همکاری، ویرایش و نظارت علمی علی بلوکباشی، تهران : دفتر پژوهشهای فرهنگی با همکاری کمیسیون ملی یونسکو در ایران.
11
شیبانی، مهدی و استوار زیجردی، آزاده. 1391. منظر ادراکی شهر، عرصه نمایش هنر، مجموعه مقالات همایش ملی منظر شهری، 3ج.، تهران : دریافت.
12
صافیان، محمد جواد و ثابت، سارا. 1392. بررسی و تحلیل کارکرد هنر انتقادی در فضای پیاده شهری در چارچوب نظریه زندگی روزمره هانری لفور، مجموعه مقالات همایش بینالمللی زندگی پیاده در شهر، 3ج.، تهران : هنر معماری قرن.
13
فاطمی، ساسان. 1388. «آیا تصنیف قاجاری نسخة ناشیانة نوحه است؟». فصلنامة موسیقی ماهور، (45) : 32-19.
14
فلاندن، اوژن. 1356. سفرنامه، ت : حسین نورصادقی. تهران : اشراقی.
15
مستوفی، عبدالله. 1388. شرح زندگانی من یا تاریخ اجتماعی و اداری دورة قاجاریه، 3جلد، تهران : زوار.
16
مشحون، حسن. 1388. تاریخ موسیقی ایران. تهران : فرهنگ نشر نو.
17
مطلایی، نجمه و رنجبر، احسان. 1389. میدان ترافالگار لندن، الگوی مدیریت کیفیت فضای جمعی. مجله منظر، (7): 33-31.
18
منصوری، مریمالسادات و آتشینبار، محمد . 1393. ارتقای کیفی منظر شهر تهران در تلاقی خیابان و فضای عمومی. مجلة منظر، (28) : 17-12.
19
ناصرالدینشاه قاجار. 1378. یادداشتهای روزانة ناصرالدینشاه: 1300 تا 1303 ه.ق، بهکوشش پرویز بدیعی. تهران : سازمان اسناد ملی ایران.
20
نوروزیطلب، علیرضا. 1389. قرائت منظر شهر به مثابه متن. مجله منظر، 2 (11) : 21-18.
21
ویشارد، جان. 1363. بیست سال در ایران، ت : علی پیرنیا، تهران : انتشارات نوین.
22
Riley, H. (2013). Visual art and social structure: the social semiotics of relational art. Visual Communication, 12 (2): 207–216.
23
ORIGINAL_ARTICLE
عوامل پس زمینه تحولات معماری معاصر ایران در دوران پهلوی دوم و مقایسه تطبیقی آن با ترکیه
تحولات معماری و شهرسازی در هر سرزمین بازتاب عوامل پس زمینه اجتماعی و سیاسی و فرهنگی آن به شمار میرود. از سوی دیگر دستیابی به درک صحیحی از جایگاه معماری معاصر هر سرزمین در عرصه جهانی بدون شناخت از تحولات معماری معاصر سرزمینهایی دارای اشتراکات فرهنگی، دینی، منطقهای و سیاسی با آن سرزمین امکانپذیر نخواهد بود. در حالی که دوران پهلوی دوم در ایران منشأ تحولات گستردهای به شمار میرود، در منطقه خاورمیانه و در سالهای معاصر این دوران (1940 تا 1980) جریانهای سیاسی و اجتماعی و به تبع آن معماری در کشور ترکیه با پس زمینه مشابهی با ایران در حال شکلگیری بود. از این رو این پژوهش در صدد است با شناسایی عوامل تأثیرگذار بر معماری در ایران و ترکیه به مقایسه تطبیقی تحولات معاصر معماری در دو کشور بپردازد. در این تحقیق تفاوتها و شباهتهای موجود در عوامل زمینهساز و نیز تحولات معماری در دو کشور مورد پرسش قرار گرفته است. همچنین سعی شده از این طریق، زمینه مقایسه تطبیقی تحولات معماری معاصر دو کشور فراهم شود. جهت تسهیل مقایسه، سه دوره زمانی قرین در ایران و ترکیه براساس تحولات اجتماعی و سیاسی و به تبع آن معماری، در دور کشور معرفی شده است. در این تحقیق از شیوه تفسیری تاریخی در کنار مطالعه میدانی استفاده شده است. نتایج تحقیق به مقایسه تطبیقی تحولات معماری و شهرسازی از جنبههای مختلف براساس سه دوره یاد شده پرداخته و نشان میدهد ضمن تشابه کلی در پیروی از جریانات بینالمللی و جریانات متقابل آن در دورههای سهگانه یاد شده، گرایشهای معماری معاصر در این دو کشور مطابقت عینی نمییابند.
http://www.bagh-sj.com/article_42144_1aff9f4a94abcb3018d3d221f88a7bdd.pdf
2017-02-01
39
52
معماری معاصر ایران
معماری معاصر ترکیه
تحولات اجتماعی
تحولات سیاسی
ناصر
حسنپور
n.hassanpour@khuisf.ac.ir
1
null
LEAD_AUTHOR
حسین
سلطان زاده
hos.soltanzadeh@iauctb.ac.ir
2
عضو هیئت علمی/ دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، ایران
AUTHOR
آقاحسینی، علیرضا. 1385. نقش حلقه روشنفکری فرح پهلوی در تحولات سیاسی اجتماعی معاصر. مجله علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان، 18(2) : 142-113.
1
انتخابی، نادر. 1390. ناسیونالیسم و تجدد در ایران و ترکیه. تهران : نشر نگاره آفتاب.
2
بالامیر، آیدان. 1382. معماری و اعمال هویت نمایی از فرهنگ ساختمان سازی در ترکیه مدرن. ت : فرامرز خجسته و سارا مقدس محرابی. مجله معماری و شهرسازی آبادی، 13(38) : 43-20.
3
ثبات ثانی، ناصر. 1392. مقدمهای بر برخی عوامل تأثیرگذار بر معماری معاصر ایران در فاصلة سالهای 1320 تا 1357 ه.ش. مجله معماری و شهرسازی آرمانشهر، 6 (11) : 60-49.
4
رجبزاده، احمد و فاضلی، محمد. 1387. طبقات اجتماعی و دموکراسی : بررسی تطبیقی-تاریخی ایران، ترکیه و کره جنوبی. مجله جامعه شناسی ایران، 8 (2) : 141-112.
5
سهیلی، جمال الدین. دیبا، داراب. 1389. تأثیر نظامهای حکومتی در ظهور جنبشهای ملی گرایانه معماری ایران و ترکیه. مجله باغ نظر، 7 (14) : 44-27.
6
شاو، استنفورد.، شاو، ازل. 1370. تاریخ امپراطوری عثمانی و ترکیه جدید. ت : محمود رمضانزاده، جلد دوم. چاپ اول. مشهد : انتشارات معاونت فرهنگی آستان قدس.
7
قبادیان، وحید. 1392. سبکشناسی و مبانی نظری در معماری معاصر ایران. تهران : علم معمار.
8
مختاری طالقانی، اسکندر. 1390. میراث معماری مدرن ایران. تهران : دفتر پژوهشهای فرهنگی.
9
Batur, A. (2005). A Concise History: Architecture in Turkey during the 20 th Century. Ankara: Published by the chamber of Architects of Turkey.
10
Bozdogan, S. & Esra, A. (2012). Turkey: Modern architecture in history. London: Reaktion Books Ltd.
11
Bozdogan, S. & Kasaba, R. (2001). Rethinking Modernity and Identity in Turkey. Washington: University of Washing press.
12
Doroudgar, A. & Fahimfar, A. (2014). Recognition of Governmental Nationalist Policies Role in the Rise of National Architecture Movements in Turkey and Iran(1920-1950CE). American journal of SocialSciences. Art and Literature, 1 (1): 01-22.
13
Tapan, M. (2005). International style: liberalism in architecture, In Modern Turkish architecture. Edited by Holod, R. & Evin, A. Pennsylvania: University of Pennsylvania Press.
14
Tekeli, I. (2005). The social context of the development of architecture in turkey, In Modern turkishArchitecture. Edited by Holod, R. & Evin, A. Pennsylvania: University of Pennsylvania Press.
15
Vaughn Findely, C. (2010). Turkey, Islam, Nationalism and modernity. New Haven: Yale University Press.
16
Yucel, A. (2005). Pluralism takes command: The Turkish architectural scene today, In Modern Turkish Architecture. Edited by Holod, R. & Evin, A. Pennsylvania: University of Pennsylvania Press.
17
Zurcher, E. J. (2004). Turkey: a modern history. London: I.B.Tauris & Co Ltd.
18
ORIGINAL_ARTICLE
فضای باز میدان نقشجهان؛ ارزشها و مسئلهها
میدان نقشجهان از میدانهای تاریخی مهم ایران و جهان است که در طول تاریخ چندصد ساله خود دچار دگرگونیهای فراوانی شده است. این دگرگونیها عمدتاً شامل محوطه و فضای باز میدان، ابنیه و عناصر پیرامونی میدان نسبتاً در همان وضعیت دوران صفویه بوده و ترکیب کلی کالبدی فضایی میدان بر خلاف بسیاری میدانهای دیگر از جمله میدان کهنه اصفهان تقریباً دستنخورده باقی مانده است. به همین منظور در این مقاله ضمن بازنمایی وضعیت پیشین و اولیه فضای باز میدان در دوره صفویه و بررسی ارزشهای فضایی میدان در آن دوره، سیر تحولات تاریخی فضای باز میدان در دورههای بعد به ویژه در وضع کنونی مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق، تحلیلی تاریخی بوده و در این راستا از سفرنامههای دوران صفویه، متون تاریخی و اسناد تصویری مرتبط با میدان نقشجهان بهره برده شده است. در ارتباط با وضع کنونی میدان اکثر اطلاعات حاصل برداشتهای میدانی است. هدف از این بررسیها، بازنمایی وضعیت اولیه فضای باز میدان در دوره صفویه و مستندسازی تحولات تاریخی آن در دورههای بعد به ویژه در وضع کنونی است تا بدین وسیله زمینه مقایسه تطبیقی ارزشهای محیطی فضای باز میدان در این دورههای تاریخی فراهم آید. علاوه بر این، مقاله مسایل موجود در فضای باز میدان در وضع کنونی را مورد بررسی قرار داده و در انتها پیشنهاداتی را برای رفع این مسایل مطرح کرده است. نتایج مقاله نشان میدهد که وضعیت پیشین فضای باز میدان در دورة صفویه ویژگیهای مطلوبی چون آسایش اقلیمی، سرزندگی و مناظر شاخص را به وجود آورده بود که امروز به دلیل تغییرات فضای باز میدان برخی از آنها از بین رفته و برخی تضعیف شدهاند. با این وجود میتوان از طریق بازپیرایی فضای باز میدان ضمن نزدیک کردن فضای باز میدان به وضع اولیه و اصیل خود در دوره صفویه، زمینه افزایش برخی کیفیتهای فضایی که در میدانهای دوره صفویه بسیار پررنگ بوده است را فراهم آورد.
http://www.bagh-sj.com/article_42145_18444959a2e611d37b38c450006a6009.pdf
2017-02-01
53
64
میدان نقشجهان
دوره صفویه
وضع کنونی
ارزشها
مسئلهها
علی
شهابی
ali.shahabinejad@yazd.ac.ir
1
مشاور سازمان نوسازی اصفهان
LEAD_AUTHOR
رضا
ابویی
r.abouei@aui.ac.ir
2
دانشگاه هنر اصفهان
AUTHOR
محمود
قلعه نویی
m.ghalehnoee@aui.ac.ir
3
استادیار گروه شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان
AUTHOR
ابوئی، رضا. 1377. امکانسنجی احیای میدان نقشجهان با توجه به وضع موجود و گذشته تاریخی. پایاننامه کارشناسی ارشد مرمت و احیای بناها و بافتهای تاریخی. اصفهان : دانشکده پردیس اصفهان، دانشگاه هنر.
1
افوشتهای نطنزی، محمود بن هدایتالله. 1350. نقاوةالآثار فی ذکرالاخیار، به اهتمام احسان اشراقی. تهران : بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
2
اولئاریوس، آدام. 1379. سفرنامه اولئاریوس: اصفهان خونین شاه صفی. ت :حسین کردبچه. جلد 2. تهران : هیرمند.
3
شرلی، سرآنتونی و شرلی، سررابرت. 1357. سفرنامه برادران شرلی، با مقدمه و توضیحات محبت آئین. چاپ دوم. تهران : کتابخانه منوچهری.
4
باربارو، جوزوفا. 1349. سفرنامههای ونیزیان در ایران. ت : منوچهر امیری. شرکت انتشارات خوارزمی.
5
پاکزاد، جهانشاه. 1392. مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری. تهران : وزارت مسکن و شهرسازی.
6
پیرنیا، کریم. 1390. معماری ایرانی. به کوشش غلامحسین معماریان. تهران : نشر سروش دانش.
7
تاورنیه، ژان باتیست. 1356. سفرنامة تاورنیه. ت : ابوتراب نوری. تصحیح دکتر حمید شیرانی. چاپ دوم. اصفهان : کتابفروشی تأیید.
8
ترکمانمنشی، اسکندربیگ. 1350. تاریخ عالمآرای عباسی، جلد اول، به کوشش ایرج افشار. تهران : امیرکبیر، با همکاری کتابخانه تأیید اصفهان.
9
توسلی، محمود و بنیادی، ناصر. 1386. طراحی فضای شهری. تهران : مرکز مطالعات و تحقیقات معماری و شهرسازی ایران.
10
توسلی، محمود. 1388. طراحی شهری هنر نو کردن ساختار شهر. تهران : انتشار مؤلف.
11
تیبالدز، فرانسیس. 1394. شهرسازی شهروندگرا. ت : محمد احمدی نژاد. اصفهان : نشر خاک.
12
جنابادی، میرزا بیگ بن حسن حسنی. 1378. روضة الصفویه (روضة الصفای صفویه یا تاریخ روضة الصفویه)، به کوشش غلامرضا مجد طباطبایی. تهران : موقوفات افشار.
13
حبیبی، سید محسن. 1378. جامعه مدنی و حیات شهری، نشریه هنرهای زیبا، (7) : 33-21.
14
دلاواله، پیترو. 1370. سفرنامه پیترودلاواله، ترجمه و حواشی : شعاعالدین شفا. تهران : وزارت فرهنگ و آموزش عالی، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
15
دهار، علی و رضا علیپور. 1392. تحلیل هندسی معماری مسجد شیخ لطفالله اصفهان جهت تعیین ارتباط هندسی نمازخانه با جلوخان ورودی بنا. نشریه باغ نظر، 10 (26) : 40-33.
16
راداحمدی، مینا.، تهرانی، فرهاد و ابویی، رضا. 1390. معرفی و نقد بر چند سند تصویری-تاریخی تازه یافته در مورد میدان نقشجهان. نشریه باغ نظر، 8 (17) : 18-3.
17
سلطانزاده، حسین. 1370. فضاهای شهری در بافتهای تاریخی ایران. تهران : چاپ رسام.
18
شاردن، ژان. 1345. سیاحتنامه شاردن. جلد هفتم. ت : محمد لوی عباسی. تهران : امیرکبیر.
19
شاردن، ژان. 1362. سفرنامه شاردن، بخش اصفهان. ت : حسین عریضی. تهران : انتشارات نگاه.
20
شهابینژاد، علی و امینزاده، بهناز. 1391. منظر ورودی میدان نقش جهان اصفهان؛ ارزشها و مسئلهها. نشریه هنرهای زیبا، (17) : 37-27.
21
شهابینژاد، علی و همکاران. 1393. مقیاس انسانی در میدان نقش جهان اصفهان. مجله علمی پژوهشی مرمت و معماری دانشگاه هنر اصفهان، 4 (7) : 40-29.
22
فلاندن، اوژن. 1394. سفر به ایران : تصویری از ایران دوره قاجار. ت : عباس آگاهی. ویرایش و توضیحات : حشمتالله انتخابی. اصفهان : انتشارات نقش مانا.
23
فلسفی، نصرالله. 1353. زندگانی شاه عباس اول، جلدهای اول تا چهارم. تهران : انتشارات دانشگاه تهران.
24
فلور، ویلم. 1356. اولین سفرای ایران و هلند. به کوشش داریوش مجلسی و حسین ابوترابیان. تهران : کتابخانه طهوری.
25
فیگوئرا، دن گارسیا دسیلوا. 1363. سفرنامه فیگوئرا. ت : غلامرضا سمیعی. چاپ اول. تهران : نشرنو.
26
کارری، جملی. 1347. سفرنامة کارری. ت : عباس نخجوانی و عبدالعلی کارنگ. تبریز : اداره کل فرهنگ و هنر آذربایجان شرقی با همکاری مؤسسه انتشارات فرانکلین.
27
کاشانی جو، خشایار. 1391. پیادهراهها از مبانی طراحی تا ویژگیهای کارکردی. تهران : انتشارات آذرخش.
28
کمپفر، انگلبرت. 1350. در دربار شاهنشاه ایران. ت : کیکاووس جهانداری. تهران : سلسله انتشارات انجمن آثار ملی.
29
منجم یزدی، ملاجلالالدین محمد. 1366. تاریخ عباسی یا روزنامة ملاجلال، به کوشش سیفالله وحیدنیا. چاپ اول. تهران : انتشارات وحید.
30
همایون، غلامعلی. 1355. اسناد مصور اروپائیان از ایران. تهران : دانشگاه تهران.
31
هنرفر، لطفالله. 1350. میدان نقشجهان اصفهان. هنر و مردم، (105) : 28-2.
32
هولستر، ارنست. 1392. هزار جلوه زندگی : تصویرهای ارنست هولستر از عهد ناصری. تهران : سازمان میراث فرهنگی کشور. تهران : مرکز اسناد و مدارک میراث فرهنگی.
33
Jackson P. & Lockhart, L. (1986). The Timurid and Safavid Periods. The Cambridge History of Iran. Cambridge: Cambridge University Press.
34
Rogers, W. (2003). The Excellent City Park system. Washington, DC: Public Land Pub.
35
ORIGINAL_ARTICLE
بازخوانی فرم حیاط و فضاهای وابستة آن با استفاده از دستور زبان شکل در معماری در یکصد خانة دورة قاجار شهرکاشان
عوامل متعددی در شکلگیری فضاهای مسکونی وجود دارند که در تمامی آنها حفظ روابط فضایی مهم و تأثیرگذار است. این پژوهش برآن است که در یکصد خانه از دوران قاجار در کاشان, روابط فضاهای باز، بسته و نیمهباز را با استفاده از دستور زبان شکل شناسایی کرده و براساس این روابط بتواند به طراحیهای متنوع دست یابد. دستورزبانهای شکلی نظامهای تولیدکنندهای هستند که برپایة مجموعهای از قاعدههای شکلی به زایش طراحی منجر میشوند. یک دستورزبان شکلی که دارای دو بعد تحلیلی و طراحی است، شامل قاعدههای شکلی و موتور زایندهای است که از یک شکل پایه شروع شده و مکرراً قاعدهها را انتخاب و پردازش میکند. در این پژوهش سه فضای حیاط (فضای باز)، فضای بسته و ایوان مورد توجه قرار گرفتهاند. بر مبنای این سه عنصر، پلانها شامل سه حالت یکحیاطه، دوحیاطه، مجموعهای خواهند بود. روابطفضایی بهوسیلة الگوریتمها و قوانین سازنده تعریفشده و شکلهای پایه و بهدنبال آن مجموعهای از قوانین، در دستورزبانشکل وارد میشوند. در واقع با مجموعهای متشکل از تعداد متناهی قاعده و شکل، امکان تولید تعداد نامتناهی راهحل طراحی فراهم میشود. تفسیر خانههای سنتی شهرکاشان بهوسیلة دستور زبان شکل منجر بهایجاد طرحهای جدیدی میشود که در درخت تصمیمگیری، نمایش داده شده است. هدف از انجام این پژوهش نیل به طرحینو با جوهره و معنای معماری سنتی خانههای قاجار است.
http://www.bagh-sj.com/article_42148_fcccb87b3c0967f033640c49b2b9b3d6.pdf
2017-02-01
65
76
حیاط
دستور زبان شکل
دستور زبان پارامتری
خانههای کاشان
کیانوش
حسنی
k_hasani78@yahoo.com
1
پژوهشگر دوره دکتری معماری. دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی. تهران. ایران
AUTHOR
ویدا
نوروز برازجانی
vid.norouz_borazjani@iauctb.ac.ir
2
عضو هیات علمی گروه معماری،دانشکده هنر و معماری،واحد تهران مرکزی،دانشگاه آزاد اسلامی
LEAD_AUTHOR
محمدرضا
نصیرسلامی
moh.nassir_salami@iauctb.ac.ir
3
استادیار و عضو هیأت علمی گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران – مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران.
AUTHOR
پوردیهیمی، شهرام. 1390. مسکن و محیط روستایی ، فصلنامه فرهنگ و مسکن، (134) : 40-32.
1
حریری، نجلا. 1390. اصول و روشهای پژوهش کیفی. تهران : انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات.
2
راپاپورت، آموس. 1384. معنی محیط ساخته شده : رویکردی در ارتباط غیرکلامی، ت : فرح حبیب. تهران : انتشارات پردازش و برنامهریزی شهری.
3
شولتز، نوربرگ. 1388. روح مکان : به سوی یک معماری پدیدار شناسانه، ت : محمدرضا شیرازی. تهران : رخ داد نو.
4
فرخ یار، حسین. 1392. صدخانه، صدپلان. کاشان : دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان.
5
غزنویان، زهرا. 1391. انسانشناسی فضای خانگی شهری : از مطلوبیت تا واقعیت. پایاننامه منتشر نشده کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران : دانشکده علوم اجتماعی.
6
گروت، لیندا و وانگ، دیوید. 1389. روشهای تحقیق در معماری. ت : علیرضا عینیفر. تهران : انتشارات دانشگاه تهران.
7
Gulen, C. (1996). A Shape grammar: The Language Of Traditional Turkish Houses. Environment and Planning B:Planning and Design.
8
Kasaei, R. (1984). The Architecture of Iran Adobe Building.Tehran: Mojarrad press.
9
Knight, T. (1999). Application in Architectural Design and Education and Practice. Report for the NSF/MIT Workshop on Shape Computation, Department of Architecture, School of Architecture and Planning. Cambridge, M. A: Massachusetts Institute of Technology.
10
Knight,T. W. (1981). The forty-one-steps. Environment and Planning B, (8): 63-78.
11
Kotsopoulos, S. (2007). Concept formation in architecture: The Simmon’s Hall Paradigm. Boston Architectural College, MA 02115, USA.
12
Ozkar, M. (2009). Formal properties of grammars. In Handbook of Mathematical Psychology, Vol. 2. NewYork: EDS R D LUCE.
13
Rapoport, A. ( 1977). Human Aspects of Urban Form. NewYork: Pergamon Press.
14
S. Lim, S., et al. (2008). Categorisation of Designs According to Preference Values for Shape Rules. Design Computing and Cognition DCC’08. J. S. Gero and A.Goel (eds).
15
Sadek Hosny, S. (2012). Shape Grammars: style Generators in Computer-Aided. Architectural Design. Future University of Egypt: Department of Architectural Engineering.
16
Stiny, G. (1976). Two exercise in formal composition.Environment and Planning B, (3): 35-56.
17
Stiny, G. (1991). The algebras of design. Research in Engineering Design 2.
18
Stiny, G. (2006). Talking about seeing and doing. Cambridge: Mass, MIT Press.
19
Stiny, G. (1980).Introduction to shape and shape grammars. Environment and Planning B, (7): 67-75.
20
Tepavcevic, B. & Stojakovic, V. (2012). Shape grammar in contemporary architectural theory and design. University of Novi Sad, Faculty of technical sciences, Department of Architecture and Urbanism. Series: Architecture and Civil Engineering, (10): 110-140.
21
ORIGINAL_ARTICLE
بازشناسی فرم معماری کاخ هشتبهشت تبریز
پیرامون مطالعات تاریخ معماری اسلامی، تحلیل فضایی و گونهشناسیِ کاربریهای غیر مذهبی از جمله «کاخ»، شامل فضایی به جهت ترفیع زیادهخواهیهای شاهانه، به دلیل ماهیت آن، با ابهاماتی مواجه بوده است. نتایج به دست آمده از نوآوریهای معماری ایرانی، ابداع کاخی با طرح «هشتبهشت» را مربوط به دوران صفویه دانستهاند، در حالی که براساس متون تاریخی، نخستین گونه از سبک مزبور، ضمن شکلگیری ترکمانان در تبریز، به سایر نقاط ایران و مرزهای همجوار سرایت کرده است. این تحقیق بر آن است تا به روش تحلیل محتوایی متون به تبیین فرم کاخ هشتبهشت تبریز و تأثیرپذیری کاخهای ایرانی و غیر ایرانی از آن بپردازد. پیرو نتایج به دست آمده، شکلگیری طرح هشتبهشت تبریز، با کوچ اجباری هنرمندان و معماران شمالغرب ایران توسط تیمور به آسیای مرکزی و تجربة چادرنشینی اقوام مزبور مرتبط بوده است؛ به گونهای که با انتقال پایتخت ترکمانان به تبریز، گونه هشتبهشت ابداع و طیِ دوره صفویه، نمونههای قزوین و اصفهان را تأثیرگذاشته است. به نظر میرسد، موقعیت جغرافیایی آذربایجان و تنشهای سیاسی مداوم با دولت عثمانی در انتشار فرم معماری هشتبهشت و بازتاب آن در چینیلیکوشک موُثر بوده است؛ همچنین، حضور نمایندگان هند در ایران و روابط حسنه آنان بادولت صفویه، ناقل فرم هشتبهشت در شبه قاره هند بوده است.
http://www.bagh-sj.com/article_42151_37dbfcdbcc9d710e91ba14ad5a9dbcdd.pdf
2017-02-01
77
88
کاخ هشتبهشت
ترکمانان آققویونلو
اسناد تاریخی
منطقه آذربایجان
معصومه
میرزائی
masume.mirzaie@gmail.com
1
دانشجو/ دانشگاه مازندران
LEAD_AUTHOR
سید رسول
موسوی حاجی
seyyed_rasool@yahoo.com
2
عضو هیات علمی/دانشگاه مازندران
AUTHOR
عابد
تقوی
abedtaghavi@gmail.com
3
عضو هیات علمی دانشکده هنر و معماری
AUTHOR
امین
مرادی
a.moradi@stu.umz.ac.ir
4
دانشجوی دکتری باستانشناسی اسلامی، دانشگاه مازندران،
AUTHOR
اسکندربیگ ترکمان. 1382. عالم آرای عباسی. تصحیح ایرج افشار. تهران : امیرکبیر.
1
اولیاء چلبی. 1338. سیاحتنامه اولیاء چلبی. ت : حسین نخجوانی. تبریز : بینا.
2
بانی مسعود، امیر. 1384. باغ صاحب آباد تبریز. باغ نظر، (40) : 12-3.
3
بدلیسی، شرف الدین بن شمس الدین. 1377. شرفنامه. تهران : اساطیر.
4
بلر، شیلا و بلوم، جاناتان. 1391. هنر و معماری اسلامی (2) (1250-1800). ت : یعقوب آژند. تهران : سمت.
5
بیهقی، خواجه ابوالفضل. 1362. تاریخ بیهقی. به اهتمام دکتر غنی و دکتر فیاض. تهران : چاپ مسعود.
6
پتروچیولی، آتیلیو. 1391. باغهای اسلامی، معماری طبیعت و مناظر. ت : مجید راسخی. تهران : روزنه.
7
پوپ، آرتور و آکرمن، فیلیس. 1387. سیری در هنر ایران. تهران : انتشارات شرکت علمی و فرهنگی.
8
تقوایی، ویدا. 1390. بازخوانی صورت کاخ هشت بهشت اصفهان. نامه معماری و شهرسازی، (5) : 161-148.
9
جکسون، پیتر و لاکهارت، لورنس، 1390، تاریخ ایران کمبریچ- دوران تیموری. ت : تیمور قادری. تهران : مهتاب.
10
چینگ، فرانسیس، دی، کی؛ یارتسومبک، مارک ام و دیتیاپراکاش، ویکرا. 1389. تاریخ معماری جهان، محمد رضا افضلی، تهران، نشریه تفکر معماری
11
خوانساری، مهدی، محمدرضا مقتدر و مینوش یاوری، 1383، باغ ایرانی بازتابی از بهشت، ترجمه مهندسین مشاور آران، تهران، سازمان میراث فرهنگی و کشوری
12
دهخدا، علی اکبر، 1335، لغت نامه، تهران، دانشگاه تهران
13
ذکاء، یحیی. 1368. زمینلرزههای تبریز. تهران : انتشارات کتاب سرا.
14
رفیعی مهرآبادی، ابوالقاسم. 1352. آثار ملی اصفهان. تهران : انجمن آثار ملی.
15
سلطانزاده، حسین. 1378. تداوم طراحی باغ ایرانی در تاج محل : آرامگاه بانوی ایرانی تبار. تهران : دفتر پژوهشهای فرهنگی.
16
شیمل، آنه ماری. 1391. راز اعداد، فاطمه توفیقی. قم : انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
17
طوسی، معصومه و امامیفر، سید نظامالدین. 1390. نمادشناسی و نشانهشناسی عناصر باغهای ایرانی با توجه به عناصر باغ فین کاشان. فصلنامه نگره، (17) : 71-59.
18
علی یزدی، شرف الدین. 1336. ظفرنامه، مصحح سید سعید میر محمد صادق و عبدالحسین نوایی. تهران : کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای ملی.
19
عمرانی، بهروز و امینیان، محمد. 1386. گمانهزنی در میدان صاحبآباد و مجموعه حسن پادشاه. مجله علمی پژوهشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، 2 (50) : 118-91.
20
همدانی، رشیدالدین فضل الله. 1334. جامع التواریخ. به تصحیح محمد روشن و مصطفی موسوی. تهران : البرز.
21
کلاویخو، روی گنزالس. 1374. سفرنامه کلاویخو. ت : مسعود رجبنیا. تهران : شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
22
کنتارینى، باربارو، زنو و دالساندری، آنجوللو. 1381. سفرنامه ونیزیان در ایران. ت : منوچهر امیری. تهران : انتشارات خوارزمی.
23
مافروخی اصفهانی، مفضل بن سعد. 1385. محاسن اصفهان، حسین بن محمد آوی، ج 1. اصفهان : سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری.
24
ویلبر، دونالد نیوتن. 1390. باغهای ایران و کوشکهای آن. ت : مهین دخت صبا. تهران : شرکت انتشارات علمی فرهنگی.
25
ویلبر، دونالد، لیزا گلمبک و رنتا هلد. 1374. معماری تیموری در ایران و توران. ت : محمد یوسف کیانی و کرامت الله افسر. تهران : شورای کتاب سازمان میراث فرهنگی کشور.
26
هنرفر، لطف الله. 1344. گنجینه اثار تاریخی اصفهان. اصفهان : کتاب فروشی ثقفی.
27
هیلن براند، رابرت. 1393. معماری اسلامی. ت : دکتر باقر آیت الله زاده شیرازی. تهران : انتشارات روزنه.
28
Golombek, L. (2006). The Gardens of Timur: New Perspectives. In Muqarnas Volume XII: An Annual on Islamic Art and Architecture. Leiden: E.J. Brill.
29
O’Kane, B. (1998). From Tents to Pavilions: Royal Mobility and Persian Palace Design. In Ars Orientalis, Vol. 23. Gülru Necipoglu, ed. Ann Arbour: University of Michigan, Department of History.
30
Ruggles, D. F. (1997). Humayun’s Tomb and Garden: Typologies and Visual Order. In Gardens in the Time of the Great Muslim Empires: Theory and Design. Edited by Petruccioli, A. Leiden, NewYork: E.J. Brill.
31
ORIGINAL_ARTICLE
تأثیر وقف بر شکلیابی فضاهای شهری زمان قاجار در شهر ری
ارزشهای دینی را میتوان یکی از مؤثرترین عوامل در شکلیابی و توسعه فضاهای شهری در دوران اسلامی به حساب آورد. سنت وقف به عنوان یک ارزش والای دینی، باعث ایجاد فضاهای گوناگون با عملکردهای مختلف در بافت شهرهای ایران در این دوران شده است. پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که نقش بناهای وقفی بر فرمیابی و گسترش فضاهای شهر ری در دوره قاجار آغاز به چه میزان بوده است؟ فرض بر آن است که به واسطه جایگاه کلیدی واحدهای وقفی شهر ری، حذف هر یک از آنها گسیختگی این بافت تاریخی را در پی خواهد داشت. به منظور پاسخگویی به پرسشهای پژوهش، بناهای وقفی دوره قاجار در بافت تاریخی شهر ری شناسایی، با مستندسازی و ثبت اطلاعات آنها، نقش وقف بر فرمگیری و گسترش این شهر و همچنین ارتباط و پیوستگی معماری آن مورد سنجش قرار گرفته است. در انطباق اطلاعات مأخوذ از منابع مکتوب و نتایج بررسیهای میدانی روشن شد که بیهیچ شائبهای میتوان وقف را به عنوان نیرویی فضا آفرین و گسترشدهنده در ساختار شهر ری در عهد قاجار به حساب آورد. در این شهر شاخصترین عناصر وقفی به صورت متشکل و اغلب در بخش تجاری جای داشتند و نقش آنها در سازمان فضایی شهر تا بدانجا بود که با حذف آنها شیرازه بافت تاریخی شهر کاملاً از هم گسیخته میشود.
http://www.bagh-sj.com/article_42152_6aa5c219b59a1d3ff5388bfb3a41aabf.pdf
2017-02-01
89
98
ری در دوران اسلامی
موقوفات شهر ری
بافت تاریخی ری
موقوفات حضرت عبدالعظیم
حسن
کریمیان
hkarimi@ut.ac.ir
1
null
AUTHOR
علیرضا
بهمنی
a.bahmani61@gmail.com
2
دانش آموخته
LEAD_AUTHOR
سیدمحمدرضا
شهابی
smr.shahabi@aut.ac.ir
3
دکتری شهرسازی. دانشکده مدیریت دانشگاه صنعتی امیرکبیر
AUTHOR
ابن اثیر، علی بن محمد. 1352. الکامل فی التاریخ. ت : ابوالقاسم حالت. تهران : موسسه مطبوعاتی علمی.
1
ابن رسته، احمد بن عمر. 1365. الاعلاق النفسیه. ت : حسین قره جانلو. تهران : امیرکبیر.
2
افروند، قدیر. 1337. گزارش پژوهشی بررسی و شناسایی آثار باستانی و تاریخی ـ فرهنگی شهر ری. تهران : اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی وگردشگری و استان تهران.
3
امیدیانی، سید حسین. 1378، ربع رشیدی؛ مجتمع بزرگ وقفی، علمی و آموزشی در تبریز. فصلنامة وقف؛ میراث جاویدان، (27): 71-50.
4
اهلرز، اکارت. 1374. موقوفات دینی و شهر شرق اسلامی. ترجمه و نگارش مصطفی مومنی و محمد حسن ضیاء توانا. مجله میراث جاویدان، (3) : 54-50.
5
احمد بن سلمان. ابو سعید. 1358. مقدمهای بر فرهنگ وقف. تهران : انتشارات سازمان اوقاف و امور خیریه.
6
اتحادیه منصوره (نظام مافی). 1374. رشد و توسعة شهر تهران در دورة ناصری : 1320 - 1269 ه.ق، نشریه تحقیقات اسلامی (یادنامة دکتر عباس زریاب)، 10(1 و2) : 173 – 145.
7
اتحادیه، منصوره (نظام مافی). 1378. موقوفات تهران و تحول شهر (1269 - 1320 ه ق)، مجله وقف میراث جاویدان، (28) : 16-7.
8
برادران دلاور. 1373. فرهنگ حقوقی وقف، مجله وقف میراث جاویدان، انتشارات سازمان اوقاف و امور خیریه، (6) : 75-54.
9
بلاذری، احمد بن یحیی. 1337. فتوح البلدان. ت : محمد توکل. تهران : نشره نقره.
10
بینا. 1318. مجمع التواریخ و القصص. تصحیح ملکالشعرای بهار. تهران : چابحانه خاور.
11
بمانیان، محمدرضا و همکاران. 1387. رهیافتی بر نقش موقوفات در ساماندهی فضاهای شهری (با نگاه ویژه بر موقوفات شهر اصفهان)، فصلنامه مدیریت شهری، (21) : 71-59.
12
بهمنی، علیرضا. 1392. نقش وقف بر فرمگیری فضاهای شهری در دوره قاجار، مطالعه موردی : «شهر ری». پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشکده ادبیات و علوم انسانی : گروه باستانشناسی دانشگاه تهران.
13
پوراحمد. احمد و همکاران. 1392. بررسی نقش وقف در توسعه و سامان دهی فضایی شهرها (مطالعه موردی : شهر لالجین)، فصلنامه علمی - پژوهشی شهرهای ایرانی اسلامی، (12) : 14-5.
14
حاتمیان، محمدجعفر. 1386. نقش وقف در شکلیابی فضاهای معماری و حفاظت بافت کهن شهر تهران : محدوده ارگ و بازار. پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشکده ادبیات و علوم انسانی : گروه باستانشناسی دانشگاه تهران.
15
حموی، یاقوت. 1383. معجم البلدان. ج دوم. تهران: سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری.
16
خسروجردی، معظم. 1389. ساختار و عملکرد فضاهای شهرهای ایران در انتقال از دوره ساسانی به دوران اسلامی. پایاننامه دکتری. دانشکده ادبیات و علوم انسانی : گروه باستانشناسی دانشگاه تهران.
17
دیولافوا، ژان.1376. سفرنامه خاطرات کاوشهای باستان شناسی شوش. ت : بهرام فرهوشی. تهران : انتشارات دانشگاه تهران.
18
ریاحی سامانی. نادر. 1378. وقف و سیر تحولات قانونگذاری در موقوفات، شیراز : انتشارات نوید شیراز.
19
سلیمیفر، مصطفی. 1370. نگاهی به وقف و آثار اقتصادی – اجتماعی آن، مشهد : انتشارات آستان قدس رضوی.
20
شهابی، علی اکبر. 1343. تاریخچه وقف در اسلام، تهران : اداره کل اوقاف تهران.
21
شهابی، محمدرضا. 1383. مبانی و چهارچوب نظری تأثیر وقف در شکل گیری فضاهای شهری، تحقیقات جغرافیایی، 19 (1) : 150-135.
22
شهابی، محمدرضا .1383. مسئله وقف در نظام شهرسازی ایران، همایش ملی شهرسازی ایران، جلد 2. شیراز : دانشگاه شیراز.
23
طبری، محمد بن جریر. 1352. ترجمه طبری (تاریخالرسل و الملوک). ت : ابوالقاسم پاینده ،تهران : اساطیر.
24
عبیدالکبیسی، محمد. 1366. احکام وقف در شریعت اسلام. ت : احمد صادق گلدر، استان مازندران : انتشارات اداره کل اوقاف و امور خیریه.
25
عقیلی، عبدالله. 1380. تاریخ آستانه ری، قم : دارالحدیث.
26
فرهودی، رحمت ا.... محبوبه سادات میر شفیعی. 1387. تأثیر وقف در گسترش و توسعه فیزیکی ـ کالبدی شهر ری. فصلنامه وقف میراث جاویدان، 15 (61) : 120-109.
27
کجوری مازندرانی، محمد باقر واعظ. 1382. جنه النعیم و العیش السلیم فی احوال السید عبدالعظیم الحسنی (ع). تصحیح سید صادق حسینی اشکوری، قم : دارالحدیث.
28
کریمان، حسین. 1345. ری باستان. ج اول، تهران : انتشارات انجمن آثار ملی.
29
کریمیان. حسن و مهدیزاده، بهزاد. 1393. نقش وقف در توسعه کالبدی شهرهای ایلخانی؛ نمونه موردی : تبریز، سلطانیه و اوجان، فصلنامه وقف میراث جاویدان، 22، (86) : 50-23.
30
کریمیان حسن، محمدجعفر حاتمیان. 1394. نقش وقف در حفاظت از بناهای تاریخی و بافت کهن شهرها، نمونه موردی : بافت تاریخی تهران. فصلنامه وقف میراث جاویدان. 23، (88)، زیر چاپ.
31
کلانتری، حسین. سید احمد صالحی و قهرمان رستمی. 1389. نقش تاریخی وقف در شکلگیری شهر اسلامی، مطالعه موردی : شهر اصفهان. فصلنامه شهرهای ایرانی اسلامی، 1 (1) : 43-33.
32
کوثری، یحیی. 1374. ری پایتخت حکومتی. گردآورنده محمد یوسف کیانی، تهران : سازمان میراث فرهنگی کشور.
33
مشکینی، ابوالفضل و حجی ملایری، پریسا. 1387. تأثیر جهانبینی دینی در خلق فضاهای شهری، (نمونه موردی شهر : ملایر) همایش بین المللی وقف و تمدن اسلامی. ج3. اصفهان : نشر اسوه.
34
محمدی، محمود. 1379. تحلیل نقش متقابل وقف و شهرسازی برنامهریزی فضایی ـ کالبدی راهبردهای جدید در توسعه و بهرهوری بهینه موقوفات. فصلنامه وقف میراث جاویدان، 8 (2) : 105-95.
35
مصطفوی رجایی، مینودخت. 1351. وقف در ایران، تهران : بیجا.
36
نیشابوری، ظهیرالدین. 1332. سلجوقنامه. تهران : انتشارات خاور.
37
همدانی، رشیدالدین فضل الله. 1350. وقفنامه ربع رشیدی. تهران : انجمن اثار ملی ایران .
38
آرشیو اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری شهرستان ری.
39
آرشیو اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی وگردشگری استان تهران.
40
Karimian, H. & Seyedein, S. (2011). Iranian Cities after collapse of Sasanian Kingdom. The International Journal of Humanities of the Islamic Republic of Iran, (18): 51-62.
41
Karimian, H. (2013). Form and Functionality of Ancient City of Rey in its Transition from Sasanian to Early-Islamic era. The First International Conference of Islamic Archaeology in the East. Cairo: Cairo University.
42