ORIGINAL_ARTICLE
تأملی در مراتب وجودی محیط و تجلّی آن در بستر فرهنگی ایرانی اسلامی (نمونه موردی حیاط)
محیط یکی از واژههای پرکاربرد در مباحث مختلف از جمله معماری است. ازآنجاکه هدف غایی معماری، طراحی محیط است؛ تبیین ماهیت وجودیمعنایی محیط (که اتفاقاً کمتر موردِبحث بوده و به یک مسئله بدل شده) میتواند نقش شایانی در هدفمندشدن مسیر طراحی و نقد داشته باشد. لذا هدف از مقاله پیش ِرو در عالیترین سطح خود، پویش ماهیت محیط در عرصه معماری ایرانی اسلامی است. این مقاله که با استفاده از روش (تحقیق) استدلالهای عقلی و با اتکا به مرتبهبندی هستیِ پدیدهها در حکمت ایرانیاسلامی انجام پذیرفته است، همّ آن داشته که با بررسی معنایی واژه محیط و معادلهای آن در زبانهای فارسی، عربی و انگلیسی، برخی از وجوه ماهیتی محیط را استخراج کند. علاوه براین، با رجوع به حکمت ایرانیاسلامی (و درصدر آن آموزههای قرآنی)، پویش دلالتهای معنایی محیط ادامه یافته است. مقاله در ادامه به استخراج معانی حیاط در زبان فارسی، بینش اسلامی و معماری ایرانیاسلامی پرداخته است. نتایج تحقیق مؤید این مطلب است که محصوریت مادی اولین مرتبه از محیط است. در این مرتبت محیط جسمی است که خالی را دربرگرفته و اجسام دیگر را در خود جای داده است. محیط، در این مرتبت به سان یک جایگاه مادی نمود مییابد. آگاهی از محیط به مثابه حوزهای متمایز از حوزه پیرامونش دومین مرتبت محیط است. مخاطب این مرتبه ذهن آدمی است و عواملی مانند نوع زندگی، رویدادها و رفتارهای متمایز به انضمام عناصر متمایزکننده طبیعی به تفکیک این حوزه از حوزة پیرامونش کمک میکنند. از آنجاکه زندگی و آگاهی دو لایه معنایی از این مرتبه به شمار میآیند، محیط در این مرتبت به مثابه قرارگاهی رفتاریادراکی متجلی میشود. سومین و بالاترین مرتبت محیط ازطریقِ وقوف به احاطه وجودی برتر محقق میشود. در این مرتبت که با نقشآفرینی نمادها تحقق مییابد؛ محیط بر سکونتگاهی معنوی دلالت دارد که تسکیندهنده روح آدمی است. بدیهی است این مراتب به صورت اعتباری تعیین شدهاند و درحقیقت میتوان طیفی پیوسته از مراتب محیط را متصور شد. علاوه براین، نتایج، نشاندهنده آن است که دلالتهای معنایی حیاط، قرابتی نزدیک با دلالتهای معنایی محیط دارد؛ این امر مؤید آن بوده که حیاط به مثابه یکی از همخانوادههای محیط و به مثابه یک فضای انسانساخت، نمونه یا الگویی از یک محیط ایرانیاسلامی است که هر سه مرتبه در آن متجلی شده است.
http://www.bagh-sj.com/article_60563_2f179e65fdb22cccf8a190905d0d27c6.pdf
2018-04-21
5
16
10.22034/bagh.2018.60563
معماری ایرانی
محیط
مراتب معنایی
حیاط
جواد
گودینی
j.goudini1980@yahoo.com
1
عضو هیئت علمی گروه معماری دانشگاه رازی کرمانشاه
AUTHOR
الهام
بختیاری منش
elham_bakhtiary@yahoo.com
2
عضو هیئت علمی گروه معماری دانشگاه رازی کرمانشاه
AUTHOR
ناصر
براتی
nasserbarati1955@yahoo.com
3
null
AUTHOR
ابنسینا. 1383. الهیات؛ دانشنامه علائی. ت : معین، محمد. چ2. همدان : دانشگاه بوعلی سینا.
1
ابنعربی. 1385. فصوص الحکم. ت : موحد، محمدعلی و موحد، صمد. تهران : کارنامه.
2
امین رضوی، مهدی. 1387. سهروردی و مکتب اشراق. چ4. تهران : مرکز.
3
انیس، ابراهیم و دیگران. 1389. فرهنگ المعجم الوسیط عربی به فارسی، جلد اول. ت : بندرریگی، محمد. تهران : انتشارات اسلامی.
4
بختیاریمنش، الهام. 1393. از معماری شکل تا معماری صورت. رسالة دکتری معماری. دانشگاه شهید بهشتی.
5
بلخاری قهی، حسن. 1384. مبانی عرفانی هنر و معماری اسلامی؛ دفتر اول : وحدت وجود و وحدت شهود. تهران : پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی.
6
پارسا، محمد. 1366. شرح فصوصالحکم. ت : مسگرنژاد، جلیل. تهران : مرکز نشر دانشگاهی.
7
جهانگیر، عیسی. 1390. محیط زیست و بحران آن؛ رویکردی قرآنی. معرفت فرهنگی اجتماعی، 2 (3) : 84-63.
8
جلیلی، محمد. 1389. ماهیت محیط؛ مروری تحلیلی بر مفهوم محیط در ادبیات روانشناسی محیطی. منظر، (12) : 31-28.
9
راپاپورت، آموس. 1390. فرهنگ، معماری و طراحی. ت : برزگر، ماریا و یوسفنیاپاشا، مجید. تهران : انتشارات شلفین.
10
راپاپورت، آموس. 1392. انسانشناسی مسکن. ت : افضلیان، خسرو. تهران : انتشارات کتابکده کسری.
11
راپاپورت، آموس. 1384. معنی محیط ساختهشده؛ رویکردی در ارتباط غیرکلامی. ت : حبیب، فرح. تهران : انتشارات پردازش و برنامه ریزی شهری.
12
زروانی، مجتبی و خداجویان، فاطمه. 1384. پاسداری از محیطزیست در آیات و روایات. مجله پژوهش دینی، (12) : 266-251.
13
سامه، رضا و صداقت، علی. 1392. مرتبهبندی معماری متناسب با ساختار وجودی انسان براساس آموزههای قرآن و حکمت اسلامی. پژوهشهای میان رشتهای قرآن کریم، 4 (1) : 74-39.
14
سامه، رضا. 1392. معماری و کیفیت زندگی انسان: تبیین مفهوم «کیفیت در معماری» مبتنی بر نظام معرفتی اسلام. رساله دکتری معماری. دانشگاه تهران.
15
سامه، رضا. 1393. ظرفیتهای معماری متناسب با مفهوم کیفیت زندگی انسان در قرآن. پژوهشهای میانرشتهای قرآن کریم، 5 (2) :
16
شریف، میر محمد. 1362. تاریخ فلسفه در اسلام. ت : پورجوادی، نصرالله. ج 1. تهران : مرکز نشر دانشگاهی.
17
کربن، هانری. 1377. تاریخ فلسفة اسلامی. ت : طباطبایی، سید جواد. چ2. تهران : کویر.
18
کربن، هانری. 1383. ارض ملکوت؛ کالبد انسان در روز رستاخیز. ت : دهشیری، سید ضیاءالدین. چ3. تهران : طهوری.
19
گنون، رنه. 1389. بحران دنیای متجدد. ت : عزیزی، حسن. چ2. تهران : حکمت.
20
لنگ، جان. 1383. آفرینش نظریه معماری؛ نقش علوم رفتاری در طراحی محیط. ت: عینیفر، علیرضا. تهران : انتشارات دانشگاه تهران.
21
معطوف، لویس. 1387. فرهنگ المنجد عربی به فارسی، جلد اول. ت : بندرریگی، محمد. تهران : انتشارات اسلامی.
22
مک اندرو، فرانسیستی. 1387. روانشناسی محیطی. ت : محمودی، غلامرضا. تهران : انتشارات زرباف اصل.
23
ملاصدرا. 1366. شواهد الربوبیة. ت : مصلح، جواد. چ1. تهران : سروش.
24
LDCE. (2007). Longman Dictionary Contemporary English. Tehran: Payeh danesh press.
25
Moore, G. T. (1979). Architecture and Human Behavior: The Place of Environment- Behavior Studies in Architecture.Stroudsburg, Pa: Wisconsin Architect.
26
OALD .(2007). Oxford Advanced Learner’s Dictionary. Tehran: Zabansara press.
27
Rapoport, A. (2007). The Nature of the Courtyard House: A Conceptual Analysis. TDSR, 18 (2): 57-72.
28
ORIGINAL_ARTICLE
معمــاری مصــرفی؛ تحلیلی معناشناختی بر پدیده مصرف در مراکز بزرگ خرید شهری
فرهنگ معاصر و به عبارت بهتر فرهنگ جامعه مدرن آکنده است از اخلاق مصرف، مشخصهای که در دورۀ اخیر با گسترش نقش بازار آزاد (برآمده از نئولیبرالیسم اقتصادی) و افزایش نقش تصویر در فرایندهایی از بازیهای معنایی پسامدرن شکل دیگری به خود گرفته است. از سوی دیگر فضاهای تجاری و مالها، امروز به دلیل ماهیت سرپوشیدهشان بیش از گذشته مرز بین مطالعات معماری و شهرسازی را کمرنگ کرده و تحلیلهای اجتماعی-مکانی خاص خود را میطلبند. این موضوع با توجه به نقش فضاهای عمومی شهری و معماری در زندگی روزمره افراد جامعه از یک سو، و تغییر معنای تولید شده در محیطهای پساصنعت و پسامدرن از سوی دیگر، اهمیت بیشتری مییابد و لزوم پرداختن به موضوع مصرف، خصوصاً از زاویهای معناشناختی در مطالعات معماری و شهری را ایجاب میکند. هدف : این پژوهش در حوزهای میانرشتهای به دنبال ارایه یک چارچوب برای تحلیل معنای محیطی مبتنی بر نظام تولید و مصرف فضا در مراکز خرید بزرگ شهری است. همچنین سؤال مقاله عبارت است از اینکه چگونه میتوان معنای محیطی را از دریچه نظام تولید-مصرف فضا در مالها و مراکز خرید مورد تحلیل قرار داد؟ روش تحقیق : برای پاسخ به سؤال فوق با روشی مبتنی بر استدلال منطقی و تحلیل محتوا چارچوبی اولیه برای تحلیل معناشناختی فضاهای مصرفی معماری تدوین شده و معانی ادراکی و تداعیگرایانه ناظر بر انواع مصرف فضا را مبتنی بر عناصر ثابت، نیمهثابت و غیرثابت آنها در مراکز تجاری (با نگاهی به تهران معاصر) دستهبندی میشوند.نتایج : نتایج این پژوهش نشان میدهد علیرغم اینکه طراحان این مراکز تلاش زیادی برای ایجاد فضایی با کیفیت (به زعم خود) و تولید معانی تداعیگر در ذهن مخاطبین، پیش از ورود به فضا و استفاده از آن، انجام دادهاند، لیکن آنچه پس از تجربه فضا توسط مخاطبان و مصرف آن در خلال زندگی روزمره باقی میماند، نه معانی تداعیگرایانه کامل و اصیل بلکه بیشتر معانی ادراکی مبتنی بر تصویرهای بزکشده و کولاژگونه پسامدرن است. همچنین به نظر میرسد حضور «فقرا» و «اقلیتهای فرهنگی» در مراکز اغنیا، با سبکزدایی از سبکهای منحصر به فرد تولید شده به واسطه نوع کالاها، کیفیات معماری و موقعیت جغرافیایی این مراکز، نظام معنایی تولید شده به واسطه الگوهای سرمایهداری را متزلزل و دستخوش تغییر میکند.
http://www.bagh-sj.com/article_60564_47dbee768175d260410227517f68e5a0.pdf
2018-04-21
17
28
10.22034/bagh.2018.60564
معنای محیطی
فضای مصرفی
مال و مراکز خرید
مصرف ارتباطی
مصرف ابداعی
علی
عسگری
architect.asgari@gmail.com
1
دانشجوی دوره دکتری رشته معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ایران.
AUTHOR
سید محمدرضا
نصیر سلامی
moh.nassir_salami@iauctb.ac.ir
2
استادیار و عضو هیئت علمی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ایران
AUTHOR
حسین
سلطان زاده
hos.soltanzadeh@iauctb.ac.ir
3
عضو هیئت علمی/گروه معماری،دانشکده معماری و شھر سازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تھران مرکزی
AUTHOR
هاشم
هاشم نژاد شیرازی
has.hashemnejad_shirazi@iauctb.ac.ir
4
دانشیار و عضو هیئت علمی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران.
AUTHOR
ایمان، محمدتقی. 1390. مبانی پارادایمی روش های کمی و کیفی تحقیق در علوم انسانی. تهران : پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
1
بلیکی، نورمن. 1393. طراحی پژوهشهای اجتماعی. ت : حسن چاوشیان. تهران : نشر نی.
2
حبیب، فرح. 1394. کندوکاوی در معنای شکل شهر. نشریه هنرهای زیبا، (25): 14-5.
3
حبیبی، لیلا. و محمودی پاتی، فرزین. 1396. از بازار تا پاساژ : تحلیلی بر سیر تحولات فضاهای تجاری مدرن در شهر تهران. نشریه باغ نظر، (49): 52-43.
4
راپاپورت، اموس. 1390. معنی محیط ساخته شده، رویکردی در ارتباط غیرکلامی. ت : فرح حبیب، تهران : سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران.
5
سجادزاده، حسن. 2013. نقش دلبستگی به مکان درهویتبخشی به میدانهای شهری. نشریه باغ نظر، (25):،88-79.
6
کاظمی، عباس. 2015. پرسهزنی و زندگی روزمره ایرانی. تهران : فرهنگ جاوید.
7
کلالی، پریسا. و مدیری، آتوسا. 1391. تبیین نقش مؤلفه معنا در فرایند شکلگیری حس مکان. نشریه هنرهای زیبا، ( 172): 51-43.
8
مایلز، استیون. و مایلز، مالکوم. 2012. شهرهای مصرفی. ت : مرتضی قلیچ و محمدحسین خطیبی. تهران : تیسا.
9
میرجانی، حمید. 1389. استدلال منطقی به مثابه روش پژوهش در معماری. صفه،(50): 50-35.
10
وبلن، تورستین. 2014. نظریه طبقه مرفه. ت : فرهنگ ارشاد. تهران : نشر نی.
11
Bourdieu, P. (2008). Outline of a Theory of Practice. Cambridge and New York: Cambridge University Press.
12
Brion D. J. (1987). The Shopping Mall: Signs of Power. In: Kevelson R. (eds) Law and Semiotics. Springer, Boston, MA.
13
ChamLight, J. (1999). From Cityspace to Cyberspace. In M. Crang, P. Crang and J. May (eds) Virtual Geographies: Bodies, Spaces and Relations. London: Routledge.
14
Chiodell, Francesco and Moroni Stefano. (2015). Do malls contribute to the privatisation of public space and the erosion of the public sphere? Reconsidering the role of shopping centres. City, Culture and Society, e 6,(1): 35-42.
15
Coleman, P. (2006). Shopping Environments: Evolution, Planning and Design. Oxford: Architectural Press.
16
Crawford, M. (1992). “The World in a Shopping Mall.” In Variations on a Theme Park: The New American City and the End of Public Spac. edited by Michael Sorkin. New York: Hill and Wang.
17
Dennis, C. Newman, A. & Marsland, D. (2009). Objects of Desire: Consumer Behaviour in Shopping Centre Choices. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
18
De Certeau, M. (2006). The Practice of Everyday Life. Berkley: University of California Press.
19
Douglas, M & Isherwood, B. (2001). The World of Goods: Towards an Anthropology of Consumption. London: Routledge.
20
Ekman, P. Friesen, W. & Scherer, K. R. (1976). Body movement andvoice pitch in deceptive interaction. Semiotica, (16):
21
Fisk, J. (2000). Shopping for Pleasure: Mall, Power and Resistance, in Juliet Schor and Douglas B. Holt,(ed) The Consumer Society Reader. New York: New Press.
22
Hall, E. (1961). The Silent Language. Greenwich: Fawcett.
23
Friedman, H. (1961). Nonverbal communication between patterns and medical practitioners. Journal of Social, 35:
24
Gibson, J. (1971). The Perception of the Visual World. Boston: Houghton Miflin.
25
Gottdiener, M. (2000). The consumption of space and the spaces of consumption, in M. Gottdiener (ed.) New Forms of Consumption: Consumers, Culture and Commodification. Oxford: Rowman & Littlefield.
26
Henderson- S, B. (2002). From booth to shop to shopping mall: continuities’ in consumer spaces from 1650 to 2000. A thesis for the degree of Doctor of Philosophy (PhD). Australia: Griffith University.
27
Jenkins, R. (1992). Pierre Bourdieu. London: Routledge.
28
Jewell, N. (2001). The Fall and Rise of the British Mall. The Journal of Architecture, 6 (4): 317–378.
29
Langrehr, F. (1991). Retail Shopping Mall Semiotics and Hedonic Consumption, in NA - Advances in Consumer Research, Volume 18, eds. Rebecca H. Holman and Michael R. Solomon, Provo, UT : Association for Consumer Research, Pages: 428-433.
30
Lowe, M. (2000). Britain’s Regional Shopping Centres: New Urban Forms?. Urban Studies, 37 (2): 261–274.
31
Khare, A. (2011). Influence of hedonic and utilitarian values in determining attitude towards malls: A case of Indian small city consumers. Journal of Retail & Leisure Property, 9 (5): 429–442.
32
Kim, Y. (2008). An Empirical Examination of Consumers’ Innovation Adoption: The Role of Innovativeness, Fashion Orientation, and Utilitarian and Hedonic Consumers’ Attitudes. MS Thesis, The University of North Carolina at Greensboro.
33
Malcolm, V. (2015). Shopping malls in Australia: the end of public space and the rise of ‘consumerist citizenship’? Journal of sociology, 42 (3): 269-286.
34
Michon, R., Hong Y, Donna S, & Jean-Ch. (2008). The influence of mall environment on female fashion shoppers’ value and behaviour. Journal of Fashion Marketing and Management: An International Journal, 12 (4): 456-468.
35
Michon, R. Hong Yu, Donna Smith & Jean-Charles Chebat. (2008). The influence of mall environment on female fashion shoppers’ value and behaviour. Journal of Fashion Marketing and Management: An International Journal, 12 ( 4): 456-468.
36
Miles, S. & Miles. (2004). M. Consuming Cities. Palgrave: Basingstoke.
37
Miles, S. (2010). Spaces for Consumption: pleasure and placelessness in the post-industrial city. New Dehli: SAGE Publications.
38
Rapoport, A. (1999). The Meaning of the Built Environment. Arizona: The University of Arizona Press.
39
Ritzer, G. (2011). Blackwell Encyclopedia of Sociology. Oxford: Wiley-Blackwell.
40
Rayburn, S. & Voss, K. (2013). A model of consumer’s retail atmosphere perceptions. Journal of Retailing and Consumer Services, (20): 400-407.
41
Rothman, H. (2003). Neon Metropolis: How Las Vegas Started the Twenty-First Century. London: Routledge.
42
Stockil, P. (1972). Peter StockilThe Mall. In Darlow, C. (Ed.), Enclosed Shopping Centres. London: Architectural Press.
43
Storey, J. (1995). Cultural Consumption and everyday Life. New York: Rautledge.
44
Thomas, M. (2005).Girls, Consumption space and the contradictions of hanging out in the city. Social & Cultural Geography, 6(4): 587–605.
45
Timothy, D. J. (2005.) Shopping tourism, retailing and leisure, London: Channel View Publications.
46
Urry, J.(1995). Consuming Places. London: Routledge.
47
Warnaby, G., & Medway, D. (2016). Marketplace icons: shopping malls. Consumption Markets & Culture. London: Taylor & Francis.
48
ORIGINAL_ARTICLE
تاملی بر فرآیند معناپردازی مجموعه تاریخی سعدالسلطنه قزوین و خوانش هویت کنونی آن از منظر پدیدارشناسی
نگرش معناگرایانه به فضای معماری و واکاوی لایههای مختلف ذهنی و عینی آن از موضوعات حایز اهمیت در حوزه مطالعات معماری است. از میان روشهای فکری و فلسفی موجود با قابلیت بررسی عمیق معنامندی فضای معماری، رویکرد پدیدارشناسانه به مکان با گسترهای وسیع در شناخت پدیدهها است که با در نظر داشتن مفهوم مکان و محوریت نقش انسان و تجارب او در درک فضای معماری، تأثیر بسزایی در خوانش صحیح مکان دارد. بدینترتیب در پژوهش حاضر با به کار بردن روش پدیدارشناسی در یافتن ارتباط میان بازتاب معانی محیط تاریخی و هویت آن خوانشی از مجموعه تاریخی سعدالسلطنه صورت گرفته است. این مجموعه تاریخی با عنوان کاروانسرا در عصر صفوی کاربرد داشته و در چند سال اخیر به دنبال بازسازیهای صورت گرفته در قالبی بدیع و به عنوان فضای معماری پویا مطرح شده است. پژوهش حاضر درصدد پاسخگویی به میزان اثرگذاری جنبههای مختلف معنایی مجموعه سعدالسلطنه در اهمیت کنونی و هویت خاص نمونه مورد بررسی در مقایسه با سایر فضاهای تاریخی در فضای شهری است. در این راستا فرض بر آن است که در بازخوانی هویت این مجموعه تاریخی از منظر پدیدارشناسی، علاوه بر کالبد ارزشمند بنا به جهت خلق تجربه حسی غنی، آنچه پویایی و حیات هویت کنونی آن را رقم میزند، هماهنگی و قرابت با زمینههای اجتماعی مکان و به تبع آن دلالتهای فرهنگی، برداشتهای ذهنی و ادراکی مخاطبان از فضا است که جنبههای خاص هویت مجموعه را در دلالتهای ذهنی و مفهومی جستجو میکند. با نظر به فرضیه مطرح شده هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش زمینههای مفهومی، ذهنی، اجتماعی، فرهنگی- تاریخی مکان در رابطه با تجارب شخصی و ادراکی از کالبد ارزشمند مجموعه تاریخی سعدالسلطنه از منظر پدیدارشناسی، در مسیر بررسی علت پایداری هویت آن در عصر حاضر است. بدینترتیب لزوم تفسیر معنا و تحلیلهای کالبدی و اجتماعی به عنوان شالوده اصلی پژوهش ایفای نقش کرده و با تکیه بر این موارد روش تحقیق پژوهش حاضر از نوع کیفی، با رویکرد پدیدارشناسانه اول شخص و اگزیستانسیال به مبانی مرتبط با مکان و به روش توصیفی تحلیلی، با کاربست روش کدگذاری آزاد، محوری و گزینشی انتخاب شده است.نتیجه پژوهش در خوانش پدیدارشناسانه هویت خاص مجموعه سعدالسلطنه نشان از اهمیت ارتباط تعاملی بنا و آمیختگی آن با دلالتهای ذهنی- رفتاری، فرهنگی و اجتماعی شهروندان دارد که صرف ویژگیهای عمومی فضاهای تاریخی چون جذابیتهای بصری و ارزشهای معماری، در پیوند با خصوصیات معنادار نمونه مورد بررسی و تعامل با تجارب و ادراک مخاطبان فضا، بر هویت خاص مجموعه و ماندگاری آن در خاطره جمعی مردم تأکید داشته است.
http://www.bagh-sj.com/article_60565_a36a60fce9cf6b4db69b6ba825e6b34a.pdf
2018-04-21
29
42
10.22034/bagh.2018.60565
پدیدارشناسی
معناپردازی
هویتمندی
تجربه و ادراک حسی از مکان
مجموعه سعدالسلطنه قزوین
نوشین
سخاوت دوست
noushin.sekhavat@yahoo.com
1
دانشآموخته کارشناسی ارشد، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.
AUTHOR
فریبا
البرزی
faalborzi@yahoo.com
2
استادیار، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران. نویسنده مسئول. E-mail: faalborzi@yahoo.com
LEAD_AUTHOR
استراس، آنسلم و کوربین، جولیت.1390. اصول روش تحقیق کیفی: نظریه مبنایی، رویهها و شیوهها. ت : محمدی، بیوک. تهران : پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
1
الکساندر، کریستوفر. 1381. معماری و راز جاودانگی. ت : قیومی بیدهندی، مهرداد. تهران : انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
2
انصاری، مائده. 1393. پدیدارشناسی هرمنویتیک مکان. آبادان : نشر پرسش.
3
اینگ (الف)، ورونیکا. 1394. بازنگری نقادانهای بر سرشت پیچیده مکان. ت : ویدا نوروز برازجانی، ماهنامه علمی تخصصی اطلاعات حکمت و معرفت، 10(5) : 29-23.
4
اینگ (ب)، ورونیکا. 1394. بازنگری نقادانهای بر سرشت پیچیده مکان. ت: ویدا نوروز برازجانی، ماهنامه علمی تخصصی اطلاعات حکمت و معرفت،10(6) : 33-27.
5
بابایی، پرویز. 1392. مکتبهای فلسفی: از دوران باستان تا امروز. تهران : موسسه انتشارات نگاه.
6
براتی، ناصر. 1382. زبان، تفکر و فضا. تهران : سازمان شهرداریهای کشور.
7
پاکزاد، جهانشاه. 1389. مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری. تهران : انتشارات شهیدی.
8
پالاسما، یوهانی. 1395. چشمان پوست؛ معماری و ادراک حسی. ت : قدس، : رامین. تهران : پرهام نقش.
9
پرتوی، پروین. 1387. پدیدارشناسی مکان. تهران : انتشارات فرهنگستان هنر.
10
پورجعفر، محمدرضا و دیگران. 1387. بازشناسی اثر معنا در جاودانگی مکان نمونه موردی: روستای هورامان تخت کردستان. فصلنامه مسکن و محیط روستا، 28(125): 17-2.
11
دانشپژوه، حمید و مدیری، الیاس. 1393. هویت، مکان و مکان سازی. تهران : آذرخش.
12
ذکایی، محمد سعید. 1381. نظریه و روش در تحقیقات کیفی. فصلنامه علوم اجتماعی، 9 (17): 69-41.
13
راس، کلیال و دیگران. 1384. مبانی فلسفی و روان شناختی ادراک فضا. ت : ارباب جلفایی، آرش. اصفهان : نشر خاک.
14
رلف، ادوارد. 1389. مکان و بیمکان. ت: نقصان محمدی، محمدرضا و دیگران، تهران : آرمانشهر.
15
زهاوی، دن. 1392. پدیدارشناسی هوسرل. ت : صاحبکار، مهدی و واقفی، ایمان. تهران : روزبهان.
16
آرشیو سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان قزوین. 1395.
17
شار، آدام. 1389. هایدگر برای معماران. ت : احمدینژاد، روزبه. تهران : طحان.
18
شکوئی، حسین. 1385. اندیشههای نو در فلسفه جغرافیا، ج 1. تهران : موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی.
19
شیرازی، محمدرضا. 1395. شعرفضا. تهران : کتاب فکر نو.
20
شیرازی، محمدرضا. 1389. پدیدارشناسی در عمل؛ آموختن از تحلیل پدیدارشناختی پالاسما از ویلا مایرآ. دو فصلنامه علمی پژوهشی آرمانشهر، 3(4) :132-125.
21
عباسزاده، محمد و حسینپور، ابراهیم. 1390. کاربرد تثلیث در پژوهشهای کیفی(با تأکید بر رویکرد نظریه زمینهای). فصلنامه علمی- پژوهشی روش شناسی علوم انسانی، 17(67):166-147.
22
کارمن، تیلر و هنسن، مارک بی. ان. 1391. مرلو-پونتی: ستایشگر فلسفه. ت : هانیه یاسری. تهران : ققنوس.
23
گروتر، یورگکورت. 1388. زیبایی شناسی در معماری. ت: پاکزاد، جهانشاه و همایون، عبدالرضا. تهران : انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
24
گروت، لیندا و وانگ، دیوید. 1386. روشهای تحقیق در معماری. ت: علیرضا عینیفر، تهران : انتشارات دانشگاه تهران.
25
لیتل جان، استیفن. 1384). نظریههای ارتباطات. ت : نوربخش، سید مرتضی و میرحسینی، سید اکبر. تهران : جنگل.
26
مالگریو، هری فرانسیس و گودمن، دیوید. 1393. مقدمهای بر نظریههای معماری(از سال 1968تا امروز). ت : آزادارمکی، مرضیه. تهران: نشر علم.
27
مایس، پییرفون.1390. نگاهی به مبانی معماری از فرم تا مکان. ت : آیوازیان، سیمون. تهران : انتشارات دانشگاه تهران.
28
مجابی، سید مهدی. 1388. در جستجوی هویت شهری قزوین. تهران: مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.
29
محمدزاده، محمد نادر. 1385. یادگار ماندگار. قزوین : اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان قزوین.
30
محمودی نژاد، هادی. (1388). فضا و مکان در طراحی شهری. تهران: هله: طحان.
31
مرلوپونتی، موریس. 1375. در ستایش فلسفه. ت : ستاره هومن. تهران : نشر مرکز.
32
نوربرگ-شولتز، کریستین. 1391. روح مکان: به سوی پدیدارشناسی معماری. ت : محمدرضا شیرازی. تهران : رخداد نو.
33
هال، ادوارد تویچل. 1387. بعد پنهان. ت : منوچهر طبیبیان. تهران : انتشارات دانشگاه تهران.
34
پورجعفر، محمدرضا و دیگران. 1390. پدیدارشناسی هویت و مکان در بافتهای تاریخی. فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 1(3): 20-11.
35
نوروزبرازجانی، ویدا و جوادی، محمدرضا. 1395. بازیابی سازمان فضایی باغ شهر صفوی قزوین، از منظر پدیدارشناسی هرمنوتیک. تهران : شرکت بین المللی پژوهش و نشر یادآوران.
36
راس، کلیال و دیگران. 1384. مبانی فلسفی و روان شناختی ادراک فضا. ت : ارباب جلفایی، آرش. اصفهان : نشر خاک.
37
Bachelard, G. (1994). The poetics of space. Translation from the French by Jolas, M. With a new Foreword byStilgoe, J. R. Boston: Beacon Press.
38
Bondì, A. & La Mantia, F. (2015). Phenomenology and semiotics: crossing perspectives. Metodo.International Studies in Phenomenology and Philosophy, 3(1):7-18.
39
Gieseking, J., W. Mangold, C. Katz, S. Low, and S. Saegert (eds.). (2014). The People, Place, and Space Reader. NewYork & London: Routledge.
40
Massey, D. (2001). Space, Place, and Gender. Minnesota: University of Minnesota Press.
41
Merleau-Ponty, M. (2012). Phenomenology of Perception.Translation by Landes, D. A. NewYork & London: Routledge.
42
Najafi, M. & Kamal Bin Mohd Shariff, M. (2011). The Concept of Place and Sense of Place In Architectural Studies. International Journal of Social, Behavioral, Educational, Economic, Business and Industrial Engineering, (56):1100-1106.
43
Norberg-Schulz, C. (1981). Genius loci. New York: Rizzoli.
44
Seamon, D. (2000). A way of seeing people and place: Phenomenology in environment-behavior research. New York: plenum press publisher.
45
Pourjafar, M.R et al. (2011). Phenomenology of identity and place in historical context. Journal of Studies on Iranian-Islamic City, 1(3) :11-20.
46
Norouz Borazjani, V. & Javadi, M. R. (2017). A hermeneutic-phenomenological approach to the discovery of the spatial organization of the Safavid garden city of Qazvin. Tehran: Yadavaran international Research & publication co.
47
ORIGINAL_ARTICLE
ارایه روشی به منظور تحلیل و الگوبرداری از رنگ جدارهها در منظر فضاهای شهری تاریخی مورد پژوهی : میدان نقش جهان اصفهان
بیان مسئله : رنگ به عنوان یک محرک محیطی، ابزاری برای بیان احساسات انسان و بازتابی از فرهنگ ملل مختلف شناخته میشود. بنابراین شناخت ویژگیهای رنگ در منظر شهری، با هدف به کارگیری بهینه آن و خلق محیطها و فضاهای شهری پاسخده، ضروری به نظر میرسد. بهرهگیری ناآگاهانه، بدون مطالعه و غیر تخصصی از رنگ و عدم توجه به تأثیرات آن بر انسان، منجر به ایجاد فضاهایی در شهرها میگردد که پاسخگوی نیازهای کاربران نیست. از دیگر سوی نمونههای ارزشمندی از فضاهای شهری تاریخی در ایران موجود است که هر یک مجموعهای بینظیر در زمینه خلق کیفیتهای محیطی محسوب میشوند و شناخت و الگوبرداری از منظر رنگی این فضاها میتواند حاوی آموزههای مفیدی برای فضاهای شهری معاصر باشد. هدف پژوهش : بر این اساس هدف پژوهش حاضر دستیابی به روشی به منظور برداشت، تحلیل و الگوبرداری از رنگ در منظر فضاهای شهری تاریخی، با استفاده از دانش روز به جای روشهای مرسوم دستی و قدیمی جهت ثبت و ضبط اطلاعات رنگ محیط است. به گونهای که این روش اقتصادی و در عین حال به لحاظ صحت نتایج، قابل اعتماد بوده؛ تا در گام بعد بتوان به اصول و الگوهایی دست یافت که قابل کاربست در منظر فضاهای شهری معاصر باشد. روش تحقیق : با توجه به هدف پژوهش، این پژوهش در حوزه پژوهشهای کاربردی جای میگیرد و نخست با مروری بر مبانی نظری و پیشینه مطالعات در زمینه رنگ، از میان روشهای معمول، پژوهشگران به ترکیبی از استفاده از ابزار دیجیتال و نرمافزارهای پردازش تصویر دست یافتند که اهداف پژوهش را برآورده میساخت. در گام بعد میدان نقش جهان با توجه به پیشینه تاریخی و اهمیت ویژه آن به عنوان یک فضای شهری مطلوب، انتخاب شد تا ضمن آزمون روش فوق، نتایج کاربردی مورد نیاز نیز استخراج شود. سیستم رنگ مورد استفاده در این پژوهش نیز، سیستم CIELab است و در بخش تحلیل از روش نوار رنگ بهره برده است. نتیجهگیری : یافتهها نشان داد در میدان نقش جهان استفاده از رنگهای سازگار با اقلیم که در عین حال از لحاظ صفات و ویژگیهای رنگ، در گروه رنگهای دارای هارمونی مشابه هستند به عنوان رنگهای اصلی جدارههای فضا همراه با استفاده همزمان از گروه رنگهای دارای هارمونی مکمل با رنگهای اصلی زمینه برای خلق کیفیتهایی نظیر تنوع و غنای بصری، خوانایی و تأکید بر نقاط شاخص و آستانهها به گونهای که هماهنگ با مفاهیم فرهنگی رنگ در زمینه موجود نیز هستند، پاسخی مناسب به مسئله نحوه استفاده از رنگ در فضاهای شهری است.
http://www.bagh-sj.com/article_60566_6309eb4bfb1e46a37239441b522d1eca.pdf
2018-04-21
43
56
10.22034/bagh.2018.60566
رنگ
منظر
فضاهای شهری تاریخی
میدان نقش جهان
بهاره
تدین
b.tadayon@hotmail.com
1
گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان
AUTHOR
محمود
قلعه نویی
m.ghalehnoee@aui.ac.ir
2
استادیار گروه شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان
AUTHOR
رضا
ابویی
r.abouei@aui.ac.ir
3
دانشگاه هنر اصفهان
AUTHOR
اردلان، نادر، و لاله بختیار. 1390. حس وحدت سنت عرفانی در معماری ایران. چاپ دوم. ت : حمید شاهرخ. اصفهان : نشر خاک.
1
بختیاری فرد، حمید رضا. 1388. رنگ و ارتباطات. تهران : انتشارات فخراکیا.
2
بلخاری، حسن. 1390. حکمت و تأویل رنگها در هفت پیکر نظامی. مجله کتاب ماه ادبیات، (163): 117- 109.
3
پیرنیا، محمد کریم. 1384. سبکشناسی معماری ایرانی. تهران : انتشارات سروش دانش.
4
ترنر، تام. 1384. شهر همچون چشم انداز. ت : فرشاد نوریان. تهران : انتشارات سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری.
5
حبیبی، کیومرث، پور احمد، احمد و مشکینی، ابوالفضل. 1386. بهسازی و نوسازی بافتهای کهن شهری. تهران : انتشارات انتخاب.
6
رضازاده، راضیه. 1386. اصول و معیارهای ساماندهی ضوابط و مقررات سیمای شهری. طرح تحقیقاتی انجام شده در مرکز مطالعات تحقیقات شهرسازی معماری.
7
شهابینژاد علی، ابویی، رضا، قلعه نویی، محمود و فرهنگ مظفر. 1393. مقیاس انسانی در میدان نقش جهان. مرمت و معماری ایران، (8): 1-17.
8
کروتکف، جورج. 1384. رنگ و عدد در هفت پیکر. ت : بناء پور هاشم. خیال، (16): 71-38.
9
گلکار،کوروش. 1387. محیط بصری شهر سیر تحول از رویکرد تزیینی تا رویکرد پایدار. علوم محیطی، (4): 113-95.
10
لنگ، جان. 1381. آفرینش نظریه معماری نقش علوم رفتاری در طراحی محیط. ت : علیرضا عینیفر. چاپ اول. تهران : انتشارات دانشگاه تهران.
11
لوشر، ماکس. 1372. روانشناسی رنگها، ت : ویدا آبیزاده. تهران : انتشارات کیوان.
12
منصوری، سید امیر. 1389. نسبت هویت با سیمای شهر. نما، (179-180): 154- 150.
13
نفیسی، محمد. 1375. حاشیهای بر شناخت سیمای شهر اصفهان. معماری و شهرسازی، (43-42): 51-44.
14
هولتزشوهه، لیندا. 1385. درک رنگ، ت : میثم هدایت. تهران : انتشارات یساولی.
15
Avila, M., Polo, M., Incatrasciato, A., Girelli, I., Mariconde, M., Suarez, D. & Olguin, G. (2004). Color and the design of urban image. International Color Association, (AIC): 253–256.
16
Chun, J. H. (2007). Study on the Analyzing Street Scape Color: Focused on INSODONG, Seoul. International Association of Societies of Design Research. Hong Kong: The Hong Kong Polytechnic University.
17
Codoner, A. G., Verdu, J. L., Barchino, A.T., Guille´n, R. V. Lluch, J. S. (2009). Color as a Structural Variable of Historical Urban Form. Color research and application, (34): 253–265.
18
Doherty, G. (2014). New Geographies 3, Urbanisms of Color. Cambridge: Harvard University Press.
19
Foote, K. E. (1983). Color in Public Spaces: Toward a Communication Based Theory of the Urban Built Environment.Chicago: University of Chicago.
20
Hee Young, J. (2000). Case Study on Urban Street Environmental Color Planning Method for Improving the Image of City Environment. Seoul: Ewha Womans University.
21
Iijima, S. (1997). Study on the Relationship between Local Colour Attributes of Streetscape and Climatic Elements. Northern Japan: City Planning Report, No. 30.
22
Kil Hong, K. (2000). A Study about City Colors and Their Harmony Method. Seoul: Thesis at Seoul national university.
23
Kodamaa, A. (2007). The problems of environmental color design in Japan. Nishi Azabu, Minato-ku, Tokyo, Japan. Japan Color Research Institute, (3): 1-19
24
Lowenthal, D. (1997). Past Time, Present Place: Landscape and Memory, geographical Review. Pennsylvania: University Park: The Pennsylvania State University Press.
25
Mahnke, F. H. (1996). Color Environment and Human Response. New York: Van Nostrand Reinhold.
26
Nguyen, L. & Jacques, T. (2017). Color in the Urban Environment: A User-Oriented Protocol for Chromatic. Characterization and the Development of a Parametric Typology. COLOR research and application, (42): 131-142.
27
O’Connor, Z. (2006). Environmental Color Mapping Using Digital Technology. New South Wales, Australia: The University of Sydney.
28
Porter, T. (1997). Environmental Color Mapping. Urban Design International, 2(1): 23-31.
29
Hunter Lab. (1996). Technical Services Department Hunter Associated Laboratory, Inc. Application Note, (8): 1-15.
30
Trancik, R. (1986). Finding Lost Space: Theories of urban Design. New York: Van Nostrand Reinhold.
31
Swaffield, S. R. (2005). Landscape as a Way of Knowing the World. Abingdon, Oxon, UK: Routledge.
32
Van Dusseldorp, F. (2010). 12 colour propositions for urban planning. Nederland: Stichting Kleur Buiten.
33
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی نقوش فلزکاری غرب ایران (قرن7و8 ه.ق) با تأکید بر دو اثر موزه رضا عباسی «لگن و مجمعه»
بر اساس شواهد مادی و منابع مکتوب موجود، سهم و نقش فلزکاری خراسان به ویژه در قرن 6 ه.ق که یکی از فعالترین و برجستهترین مکاتب فلزکاری در دورۀ اسلامی بوده در بروز تحولات اساسی در فن ساخت و تزیین آثار فلزی مشخص شده و جایگاه ممتازی به آن بخشیده است. بعد از حملۀ ویرانگر مغول و نابودی خراسان و فرار هنرمندان به سوی غرب، مکتب موصل در شمال عراق به همان جایگاه رفیعی رسید که پیشتر متعلق به خراسان بزرگ بود. گرچه تا آخر سدۀ 7 ه.ق سبک مسلط بر فلزکاری ایران در تلفیقی از سبکهای ایرانی و موصلی است لیکن شهرت آثار موصلی سبب شد که به اشتباه غالب اشیاء نفیس تولید شده در آن مقطع زمانی را موصلی بدانند. در حالی که بخش گسترده ای از نقوش و مضامین تزیینی راه یافته در این حوزه به واقع نمودی از استمرار تجارب هنرمندان ایرانی اسلامی با هویتی نوگراست که هنرمندان با توجه به فرهنگ عصر و منطقه خویش از آنها بهره گرفتند.از این رو به ارزیابی و بررسی مضامین، نقوش تزیینی و فرم دو نمونه ی فلزی (لگن و مجمعه) موزه رضاعباسی پرداختهایم تا با وجود برخی ویژگیهای مشترک سبک خراسان و موصل، اصالت ایرانی آنها را اثبات کنیم. این مقاله با روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانهای با هدف تعیین خاستگاه دو اثر فلزی قرن7و8 ه.ق موزۀ رضا عباسی و همچنین تحلیل جداگانه مضامین و نقوش تزیینی، در صدد یافتن پاسخ قانع کننده و مستدل برای اصالت ایرانی و تداوم سبک خراسانی در هر یک از آثار فوق است. نتیجه یافتهها نشان میدهد به رغم استفاده از برخی عناصر تزیینی غیر بومی در این آثار، انتساب آنها به خارج از مرزهای امروزی ایران توجیه پذیر نبوده و از نظر نویسندگان این مقاله آثار مذکور در غرب ایران تولید شدهاند.
http://www.bagh-sj.com/article_60567_5e1b106e1ff35bcd658e77931a5edbea.pdf
2018-04-21
57
70
10.22034/bagh.2018.60567
موزه رضا عباسی
مکتب فلزکاری خراسان
موصل
یگانه
گوران
yegane.gooran@gmail.com
1
داشگاه علوم تحقیقات
AUTHOR
آراز
نجفی
araz.najafi@vatanmail.ir
2
دانشگاه ابهر
AUTHOR
محمود
طاووسی
tavoosimahmoud@yahoo.com
3
گروه زبان باستان شناسی، دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
احسانی، محمدتقی. 1382. هفت هزار سال هنر فلزکاری در ایران. تهران : انتشارات علمی و فرهنگی.
1
افروند، قدیر. 1385. سهم خراسان در پیدایش، رواج، رشد و تعالی هنر ایرانی- اسلامی. کتاب ماه هنر، (91 و 92): 86-74.
2
برند، باربارا. 1383. هنر اسلامی. ت : مهناز شایسته فر، تهران : انتشارات مؤسسة مطالعات هنر اسلامی.
3
پاکیاری، سارا. 1382. فلزکاری از مکتب خراسان تا عصر مغول. نشریه هنرهای تجسمی، (20): 148-138.
4
توحیدی، فائق. 1394. فن و هنر فلزکاری در ایران. تهران : انتشارات سمت.
5
خزایی، محمد. 1385. نقش تزئینات هنر ساسانی در شکلگیری هنر اسلامی ایران در سدههای سوم تا پنجم. نشریه نگره،2 (2و3): 49-36.
6
شراتو، امبرتو. 1387. هنر ایلخانی و تیموری. ت : یعقوب آژند، تهران : تهران.
7
هال، جیمز. 1383. فرهنگ نگارهای نمادها در هنر شرق و غرب. ت : رقیه بهزادی، تهران : انتشارات معاصر.
8
وارد، ریچل. 1384. فلزکاری اسلامی. ت : مهناز شایستهفر، چاپ اوّل، تهران : انتشارات مؤسسة مطالعات هنر اسلامی.
9
Al-`Ush M.& Abu-L-F. (1972). “A Bronze Ewer with a High Spout in the Metropolitan Museum of Art and Analogous Pieces”, in Islamic Art in the Metropolitan Museum of art. ed. New York: R Ettinghausen.
10
Bernheimer, R. (1968). A Sasanian Monument in Merovingian France. In ArsIslamica, (5): 221-232.
11
Edhem, I. G. (1894). Catalogue des monnaies turcomanes. Constantinople: Mihran .
12
Melikian-Ch. (1982). A.S. Islamic Metalwork from the Iranian World, 8th-18thcenturies. London: Victoria and AlbertMuseumcatalogue.
13
Pope, A.U. & Ackerman, Ph. (1938). A Survey of Persian Art from prehistoric times to the present. Volume XII, Plates 981-1106; 1276-1482. Tehran: Mnafzadeh Group.
14
Rice, D. S. (1955). The Wade Cup in the Cleveland Museum of Art. Paris: Les.
15
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل وجوه فرهنگ عامه در نقاشیهای حسینعلی ذابحی
در این مقاله به مطالعه وجوه فرهنگ عامه در آثار ذابحی با تمرکز بر چند مضمون مرتبط مانند کارناوال، آرمانشهر و گروتسک میپردازیم. مسئله اصلی چگونگی نشان دادنِ رهایی فرهنگ عامه از زیر فشار و بار فرهنگ مسلط در آثار هنرمند مذکور با تکیه به سبک او، با روش توصیفی-تحلیلی است. هدف پژوهش برجسته کردن ویژگیهای فرمی آثار و در نهایت رسیدن به دو سطح دلالت آشکار و ضمنی است تا با شرح آنها، انواع وجوه فرهنگ عامه در آثار این هنرمند در دو سطح فرهنگ متعلق به عامه و فرهنگ تولید شده توسط عامه برجسته شود. در بخش اول مقاله در سطح دلالت آشکار با تکیه به ویژگیهای کلی نقاشیهای هنرمند چون حذف خط مرزنما، از ریختافتادگیِ اشیا در طبیعت بیجانها و استفاده از رنگهای بیانگر به تمایز فیگورها، اشخاص ادا و اطوار و البسه و آرایش خاص منطبق بر شخصیتهای اجتماعیشان پرداخته و ارتباط آنها با عناوین زبانیِ هنجارشکنِ آثار تبیین میشود. در سطح دلالت ضمنی با توجه به ویژگیهای کلی آثار و پیوند دادنِ موضوع نقاشیهای این هنرمند به یکدیگر، به مضامین عمیقتری خواهیم رسید. با بررسی شخصیت و لباس فیگورها در آثار میتوانیم جشنی آیینی چون کارناوال را متصور میشویم که افراد به فرصتهای برابر یعنی به نوعی آرمانشهر بیطبقه رسیدهاند. در این بخش از قطع و اندازه و نحوة اجرای آثار به منزله محل فروشکستن تقابل دوگانه فرهنگ مسلط و عامه بحث میشود. به حال خود واگذاردن طبیعت بیجانها حسی از هراس را همراه دارند. این وجه همراستای فیگورهایی که به نحو اغراقآمیز بر وجوه شخصیشان تأکید شده است، فضایی گروتسک را القا میکند. نحوه قلمگذاری سریع، کوبهای و رنگگذاری خشک و جسمانی، رنگهای تیره با اتکا به نیروی هیولایی و احساس برخاسته از رنگ، وجوهی را به نمایش میگذارد که در برابر نیروی قواعد آثار بازنمایانه (عینیگرا) مقاومت میکند. این مقاومت نقاشی را دارای انرژی ذخیرهای میکند که بعد ایستا و نامتحرک شخصیتها و فرمهای طبیعت بیجان را متحرک، معوج، مواج و دفرمه میکند و از ریخت میاندازد. تمام ویژگیهای گفتهشده، با پیچ و تابدادن زبان مسلط بصری با تکیه به سبک اکسپرسیونیسم، نقاشیها را از سلطه بازنمایانه بازداشتهاند و بدون تأکید مستقیم بر سیاهیهای طبقه عامه وجود فرصتهای تحققبخش انرژیهای نادیده گرفتة فرهنگ عامه را معرفی میکنند. این آثار از پس توصیف فرمی و تحلیل تفسیری در دو سطح دلالت در نتیجه دو وجه از فرهنگ عامه را، یکی فرهنگ تولید شده توسط عامه و دیگری فرهنگ متعلق به عامه را معرفی میکند و در نتیجه در تقابل با هنر تقلیدی/ بازنمایانه، هنر زیباشناختی به شمار میآیند زیرا به شکل معکوس ناهمگونی خود را نسبت به فرمهای تجربة سلطه اعلام میکند.
http://www.bagh-sj.com/article_60568_6c804aece5034d57fe939f94b24215c7.pdf
2018-04-21
71
82
10.22034/bagh.2018.60568
کارناوال
گروتسک
آرمانشهر
فرهنگ عامه
ذابحی
فریده
آفرین
afarin.farideh@gmail.com
1
گروه پژوهش هنر، دانشکده هنر، دانشگاه سمنان
AUTHOR
آدامز، جیمز لوتر و ویلسون یتس .1389. گروتسک در هنر و ادبیات. ت : راستی، آتوسا. تهران: قطره.
1
اتحاد، علی و حسینعلی ذابحی. 1394. نقاشی فقط تقلید از عینیت نیست. روزنامه ایران، (5939) : 7.
2
احمدی، بابک .1392. ساختار و تأویل متن. تهران : مرکز.
3
احمدی، بابک. 1393. واژهنامه فلسفی مارکس تهران: مرکز.
4
باختین، میخائیل. 1394. تخیل مکالمهای جستارهایی درباره رمان. ت : رویا پور آذر. تهران: نی.
5
بلوخ، ارنست.1391. «بحث دربارهی اکسپرسیونیسم»، در زیباییشناسی و سیاست. ت : حسن مرتضوی. تهران : ژرف.
6
بنت، تونی. 1388. «فرهنگ عامه و بازگشت به گرامشی»، در درباره مطالعات فرهنگی. ت : جمال محمدی. تهران : نشر چشمه.
7
پوک، گرنت و دیانا نیوال. 1394. مبانی تاریخ هنر. ت : هادی آذری. تهران : حرفه نویسنده.
8
تامسون، فیلیپ.1390. گروتسک. ت : فرزانه طاهری. تهران : مرکز.
9
تاونزند، دبنی.1393. فرهنگنامه تاریخی زیباییشناسی. ت : فریبرز مجیدی. تهران : فرهنگستان هنر.
10
تودوروف، تزوتان.1393. منطق گفتگویی میخائیل باختین. ت : کریمی، داریوش. تهران : مرکز.
11
حکیم، وحید.1393. ضربان چهره، پرهیبِ شی. فصلنامه حرفههنرمند، (51) : 106-103.
12
رانسیر، ژاک. 1393. استتیک و ناخردسندیهایش. ت : اکبر زاده، فرهاد. تهران : امید صبا.
13
فریث، سایمون. 1382. «فرهنگ عامه» در فرهنگ اندیشه انتقادی از روشنگری تا پسامدرنیته. ت : یزدانجو، پیام. تهران : نشر مرکز.
14
گوتر، اران. 1395. فرهنگ زیباشناسی. ت : محمدرضا ابوالقاسمی. تهران : ماهی.
15
مشایخی، عادل. 1395. تبارشناسی خاکستری است. تهران : انتشارات ناهید.
16
مکاریک، ایرنا ریما .1393. دانشنامه نظریههای ادبی معاصر. چاپ پنجم. ت : مهاجر، مهران و نبوی، محمد. تهران : آگه.
17
مور، تامس. 1385. آرمانشهر (یوتوپیا). ت : نادر افشار نادری و داریوش آشوری. تهران : خوارزمی.
18
میجلی، مری، 1394. آرمانشهر، دلفین و رایانه. ت : محمد امینی، میثم. تهران : فرهنگ نشرنو.
19