پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر
باغ نظر
1735-9635
2251-7197
7
15
2011
03
01
بررسی تأثیر آموزش طراحی منظر به شیوه تکهانگاری
3
12
FA
علی اصغر
ادیبی
استادیار دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
dr_aa_adibi@yahoo.com
مهرداد
کریمی مشاور
0000-0001-5536-2138
عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
mkmoshaver@yahoo.com
آموزش طراحی معماری منظر میتواند به شیوههای متفاوتی انجام پذیرد. دلیل این امر از یک سو تنوع در روشهای طراحی و از سوی دیگر تنوع در روشهای آموزش است. از طرف دیگر میتوان به این موارد، عدم شکلگیری زیربنای هنری دانشجویان پیش از ورود به گرایش طراحی منظر و نوع یادگیری دانشجویان را نیز اضافه نمود که موجب پیچیدگی بیش از حد آموزش طراحی منظر میگردد. از این رو نیاز است تا به گونهای تأثیر روشهای طراحی و همچنین روشهای آموزش آن بر دانشجویان معماری منظر بررسی گردد تا بتوان بر اساس روشی که متناسب با اهداف تعریف شده برای طراحی معماری منظر است، عمل نمود. در این نوشتار، "رویکرد سیستماتیک" و "رویکرد شهودی" ، به عنوان چارچوبهای نظری برای آموزش طراحی معرفی میگردند که شیوه طراحی"تکه انگاری" به عنوان روشی از چارچوب نظری "رویکرد شهودی" مورد بررسی قرارمیگیرد. روش انجام این تحقیق بررسی روند و محصول نهایی دانشجویان گروه معماری منظر دانشگاه تهران، دانشکده معماری، در ترم یک میباشد که با شیوه تکهانگاری به طراحی پرداختهاند. برای تحلیل نتایج نیز به بررسی نظر دانشجویان در مورد مزایا و معایب این شیوه پرداخته شده است. در نهایت بر اساس نتایجی که در این نوشتار به دست آمد مشخص گردید که شیوه تکهانگاری به عنوان شیوهای برای شکوفاسازی خلاقیت از طریق ایجاد اعتماد به نفس و همچنین ایجاد جرقههای ذهنی میتواند در طراحی کاربرد داشته باشد.
آموزش معماری منظر,تکهانگاری,رویکرد سیستماتیک,رویکرد شهودی
http://www.bagh-sj.com/article_8.html
http://www.bagh-sj.com/article_8_4060628a33d40f5e087e86111e03b490.pdf
پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر
باغ نظر
1735-9635
2251-7197
7
15
2011
03
01
چگونگی بهرهگیری از توده زمین در معماری بومی جهان؛
13
26
FA
زهرا
برزگر مروستی
دانشجوی دکتری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران، تهران، ایران
zahrabarzegar86@yahoo.com
سید مجید
مفیدی
عضو هیئت علمی دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران
s_m_mofidi@iust.ac.ir
مقوله آسایش گرمایی و بطور خاص سرمایش از جمله مقولاتی است که به جهت نقشی که در مطلوب سازی محیط و بوم دارد، حائز اهمیت فراوان است. در واقع آسایش گرمایی عامل اصلی شکلدهنده معماری هر منطقه است. در یک سکونتگاه انسانی (به عنوان یک پدیده انسانساخت) توجه به اقلیم با مکانیزمهای سرمایش، گرمایش موجب افزایش احساس، آرامش، و ارتقای سطح زندگی و نهایتأ پایداری میگردد. علیرغم اهمیت این موضوع، در دوران اخیر موضوع توجه به اقلیم نادیده گرفته شده است. در واقع باید گفت در سالهای اخیر، ساختن برای ساختن و نه ساختن برای زیستن مجالی را برای توجه به مقولاتی مهم و عمیق همچون آسایش حرارتی، بدنه معماری، در معماری و شهرسازی باقی نگذاشته است. در مقاله حاضر به بررسی معماری بومی مناطق مختلف پرداخته و با درنظرگرفتن پهنهبندی اقلیمی در دو اقلیم گرم و خشک و مرطوب، شاخصه نحوه ارتباط بنا با زمین را با هم مقایسه نموده تا راهکارهای مناسب سرمایش در بدنه معماری و یا همان اصطلاح سرمایش ایستا (passive cooling) بدست آید. در اینجا تکنیک موردنظر (سرمایش از طریق توده حرارتی زمین) و فواید و راههای استفاده از این تکنیک با توجه به نمونههای معماری بومی بازنگری میشود.
اقلیم و معماری,معماری بومی,سرمایش ایستا,استفاده از توده حرارت زمین,خانههای زیرزمینی
http://www.bagh-sj.com/article_9.html
http://www.bagh-sj.com/article_9_e0fabaa0e5ca9abc73b04afa71aa60eb.pdf
پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر
باغ نظر
1735-9635
2251-7197
7
15
2011
03
01
تأویل عکس، و چگونگیِ تحقق لذتِ متن در مخاطب
27
36
FA
محمد
حسنپور
0000-0002-1087-3994
دانشگاه سیستان و بلوچستان. دانشکده هنر، گروه صنایع دستی
mim.hasanpur@gmail.com
علیرضا
نوروزی طلب
استادیار دانشکده هنرهای تجسمی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
ntalab@ut.ac.ir
خَلقِ متن میتواند در پیِ خواستِ لذّت نیز باشد. لذّتی که پدید آورنده¬ی متن، در حینِ آفرینشِ متن، آن را تجربه میکند؛ و لذّتی هم، که خواننده¬ی ناشناخته¬ی متن، در قرائتِ متن، آن را کشف میکند. لذّتِ متن، شاید حقیقتِ نهفته در هستیِ متن باشد، که مخاطب – چه خواننده¬ی نامعلومِ آن، و چه مؤلف به سانِ مخاطب اولیهاش – آن را در زیباییِ متن، مشاهده، و از چنین دریافتی، حظّ میبرد. گادامر، از بزرگترین فلاسفه¬ی معاصر، حقیقت و زیبایی را دو عنصرِ تفکیک ناپذیر در هر متن و به ویژه در اثر هنری دانسته، و دریافتِ لذت را، منوط به آشکارگیِ حقیقتی میداند که در متن نهفته است. عکس، به مثابه متنی لذّت آفرین، آشکارگیِ حقیقتِ خود را در برابر مخاطبِ ویژه¬ی خویش، به نحوی منحصر به فرد، آشکار میکند. رولان بارت، لذّتِ عکس را در اتاقِ روشن – کتابی که منحصراً درباره¬ی عکاسی نوشت – میکاود. استودیوم و پونکتوم، دو عنصرِ حظّ بصری، در عکس، که اولین بار در اتاق روشن مطرح میشوند، میتوانند به سایر متونِ تصویری (تجسمی) نیز، قابلِ بسط باشند.
لذّت متن,رولان بارت,اتاقِ روشن,عکس,استودیوم,پونکتوم
http://www.bagh-sj.com/article_10.html
http://www.bagh-sj.com/article_10_915d061f47110f0e3ae4ce002cd89fb6.pdf
پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر
باغ نظر
1735-9635
2251-7197
7
15
2011
03
01
فضاسازی شاعرانه در اثر هنری
37
50
FA
فرشاد
فرشته حکمت
استادیار دانشکده هنرهای نمایشی و موسیقی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
ffhekmat@yahoo.com
در طول تاریخ سینمای مستند و داستانی ایران و جهان، فضاسازی شاعرانه به وسیلۀ زبان و بیان تصویری که منجر به پیدایش فیلم شاعرانه شده است، برخوردار از زبان استعاری، آشناییزدایی، ساختارشکنی، خرق عادت و هنجارگریزی برای آفرینش اثری رویاگونه بوده است. فیلم شاعرانه با بکارگیری زبان رمزی و تمثیلی، ایجاد ایهام در تصاویر و پیچیدگی در ساختار روایت، در تلاش است تا از سطح تجربیات روزمره زندگی، فراتر رود و تماشاگرانش را به اندیشیدن و تحلیل پدیدههای پیرامونشان وادار کند. فیلم شاعرانه، فیلمی آوانگارد و تجربهگراست که رعایت هیچ قاعده و قالبی را در حیطه سبکها و ژانرهای هنری برنمیتابد و آزادانه از بسیاری از سبکها بهره میگیرد تا به زیباییشناسی و زبان بصری تازهایی دست یابد. ایجاد فضاهای دراماتیک، دقت فراوان در ترکیببندی نماها، حرکات روان و سیال دوربین، تدوین غیر متعارف، توجه دقیق به جنبههای تجسمی تصویر و عناصر گرافیکی نور، رنگ، حجم، بافت پلانها و... از ویژگیهای مشترک فیلمهای شاعرانهاند. سینمای شاعرانه، سینمایی پرسشگر و پرسشآفرین است. سینمایی که برای درک مفاهیم استعاری و خوانش رمزهای نهفته در تصاویر آن به دانش نشانه شناسی نیازمندیم.
شعر,احساس شاعرانه,فیلم شاعرانه,سینمای صنعتی,سینمای هنری,رمزپردازی,هنجارشکنی,آشناییزدایی
http://www.bagh-sj.com/article_11.html
http://www.bagh-sj.com/article_11_bdca4faa0962c9a8b06dd5dc106c4df7.pdf
پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر
باغ نظر
1735-9635
2251-7197
7
15
2011
03
01
علل پیدایش باغهای تاریخی ایران
51
62
FA
حشمت الله
متدین
استادیار/ دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
hmotedayen@yahoo.com
در سرزمین پهناور ایران باغهایی وجود دارند که از نقطه نظر هنر و معماری نمونههای با ارزشی تلقی شده و باعث ترویج هنر باغ سازی ایرانی در دیگر سرزمینها و به خصوص سرزمینهای اسلامی شدهاند. بسیاری از کتب در خصوص باغهای رسمی ایران نوشتهها و توصیفاتی را به رشته تحریر درآوردهاند. اما در لابهلای کتب و مقالات ارایه شده کمتر به چرایی پدید آمدن این باغها که اغلب در اقلیم گرم و خشک ایران به وجود آمده، توجه شده است. آیا تنها دلیل ساخت این باغهای زیبا، گریز از گرمای طاقتفرسا بوده و یا اینکه باید به دنبال دلایل دیگری بود. سؤال اصلی این تحقیق علل ایجاد باغهای تاریخی ایران است. آیا باغها سمبل تفکر دوران خویشند؟ آیا دستور ایجاد باغها علل متفاوت دارد؟ سعی در دستهبندی علل پیدایش این نمونهها از طریق کنکاش در متون قدیم و جدید ضمن پیدا نمودن نقاط کور موجودیت، گامی هرچند کوچک جهت شناخت سیر تحول هنر باغسازی این خطه میباشد. با مطالعه انجام شده بایسـتی اذعان نمود که همواره روحیه سلاطـین و امرا در ایجـاد این باغها به عنوان اندیشه دوران تأثیر بسزائی داشته است. اما در میان مجموعه عوامل شکلدهنده باغها عللی همچون ثمره داشتن و ایجاد چشماندازهای زیبا را میتوان از علل عمومی و بعضاً مشترک در بسیاری از باغهای تاریخی دانست. در حالیکه به تبع سلایق هر دوره بعضی مواقع دلیل اصلی ایجاد باغ عاملی مذهبی، گاهی تفریحی و در بسیاری مواقع علتی سیاسی – حکومتی داشته است.
باغهای ایرانی,باغهای مذهبی,باغهای قدرت,باغهای تفرجگاهی,باغهای حکومتی,باغهای تزئینی,باغهای فرحبخش
http://www.bagh-sj.com/article_12.html
http://www.bagh-sj.com/article_12_9a64907b9a8684ede2251a3ad499f705.pdf
پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر
باغ نظر
1735-9635
2251-7197
7
15
2011
03
01
تبیین و ارزیابی مؤلفههای مؤثر بر ارتقای نقش منظر در پایداری محیط بررسی موردی رودخانه خشک شیراز
63
78
FA
سید امیر
منصوری
استادیار دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
seyedamir.mansouri@gmail.com
امین
حبیبی
پژوهشگر دکتری معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
ahabibi.architect@gmail.com
منظر، شالودهای است که به یکپارچگی هویت منطقهای میانجامد و بخش مهمی از کیفیت زندگی مردم در سراسر دنیاست : در فضاهای شهری، حومهها، روستاها، فضاهایی با کیفیت بالا و حتی فضاهای بیکیفیت... مؤلفهای است محوری در توسعه فردی و اجتماعی... بنابراین محافظت، مدیریت و برنامهریزی صحیح منظر مسئولیتی مهم برای تمام اقشار جامعه است. با این وجود پژوهشهای سازمانیافته اندکی در رابطه با نقش منظر و ارتباط آن با پایداری محیطی وجود دارد. بسیاری از نظریهپردازان به ارتباط انسان و طبیعت و لزوم حفظ و بهرهگیری از این تماس در محیطهای ساخته شده اعتقاد دارند اما این نظریهها در بیشتر موارد بر دیدگاهی هنجاری نسبت به زندگی انسان تأکید ورزیده و کمتر به عنوان یک پژوهش و یک ضرورت در قالب تحقیقات سازمان یافته پرداخته شده است. از این رو نقش منظر برای یافتن منطق سازنده ارتباط بین انسان و محیط طبیعی در تعیین خط مشی توسعه مسئله اساسی است که در این پژوهش به آن پرداخته میشود. در چارچوب این مقاله یک روش شناختی برای شناسایی عوامل مؤثر در ارزیابی نقش منظر بر روند تعادلبخشی به محیط و پایداری توسعه رودخانه خشک شیراز به عنوان رودی فصلی به کار گرفته شده است. این روش بر مبنای سه مؤلفة رودخانه، شهر و مردم بنا میشود. هدف کلی قرار دادن این روش شناختی در یک نظام تصمیمگیری است تا ابعاد و مؤلفههای مختلف مؤثر در ارتقای نقش منظر در پایداری محیط رودخانه خشک را درک کرده و بر مبنای ارزشهای مرجع عملکرد آنها را مقایسه و اثرات آن را تحلیل کنیم.
منظر,منظر پایدار,انسان و محیط,مؤلفههای ارزیابی,رودخانه خشک شیراز
http://www.bagh-sj.com/article_13.html
http://www.bagh-sj.com/article_13_fd2073c3c46f706398b7eaa8fb897eb3.pdf
پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر
باغ نظر
1735-9635
2251-7197
7
15
2011
03
01
چهارتاقی خانه دیو، آتشکدهای نو یافته از دوره ساسانی
79
92
FA
حسن
هاشمی زرجآباد
عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند
hhashemi@modares.ac.ir
فرهنگ
خادمی ندوشن
دانشیار گروه باستان شناسی، دانشگاه تربیت مدرس.
khademi@modares.ac.ir
سید مهدی
موسوی کوهپر
عضو هیأت علمی گروه باستان شناسی دانشگاه تربیت مدرس
m_mousavi@modares.ac.ir
جواد
نیستانی
استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه تربیت مدرس
jneyestani@modares.ac.ir
بدون تردید در مطالعات باستان¬شناسی مذهبی عصر ساسانی، آتشکدهها و چهارتاقی¬ها از اهمیت ویژه¬ای برخوردار است. آتش که در تعالیم دین زرتشت از عناصر مقدس و مورد احترام یکتا¬پرستان زرتشتی بود، در مدت نزدیک به پنج قرن حکومت ساسانی با احداث آتشکدهها و چارطاقی¬ها در سراسر امپراطوری تقدس ویژه¬ای یافت. چارطاقی نو یافته خانه دیو از جمله چهارتاقی¬های ارزشمند عصر ساسانی است که برخی محققین خارجی و باستان¬شناسان ایرانی به استناد متون پهلوی بندهشن و یشت-های اوستا آن را به عنوان آتشکده آذر برزین مهر- یکی از سه آتشکده شاخص دورة ساسانی- معرفی نمودهاند. اگر چه در پژوهش¬های باستان-شناختی انجام شده در این بنا مدرک معتبری در تأیید این مسئله بدست نیامد، لیکن مطالعه انجام شده در این بنا بیانگر آن است که این چهارتاقی، هسته اصلی باقیمانده از بنای بزرگتری است؛ متشکل از چهار جرز سنگی، راهروی طواف، پادیاو، بقایای سکوی آتشدان، اتاق انتظار، که با توجه به موقعیت قرارگیری چهارتاقی در یک پشته سنگی کم¬وسعت و در بین کوههای سر به فلک کشیده ریوند در نوع خود منحصر به فرد بوده و از اهمیت فوق¬العاده¬ای در شناخت آتشکدههای ساسانی برخوردار است. نظر به اهمیّت موضوع و جایگاه آتشکدهها در مطالعات مذهبی عصر ساسانی و به ویژه از آن جهت که این بنا تاکنون به طور علمی از منظر باستان شناختی مورد کاوش قرار نگرفته بود؛ هیأت باستان شناسی ایران – لهستان برای نخستین بار طی دو فصل به مطالعه و کاوش در چارطاقی خانه دیو پرداخت. در این راستا مقالة پیش رو با هدف تکمیل مطالعات باستان¬شناختی بناهای مذهبی عصر ساسانی بر مبنای دادههای باستان¬شناختی ضمن معرفی عناصر و فضاهای معماری مکشوفه چهارتاقی خانه دیو، نکاتی را نیز بر مبنای متون پهلوی در خصوص اهمیت و جایگاه آتشکده آذربرزین مهر ارائه مینماید.
چهارتاقی,ساسانی,ریوند سبزوار,خانه دیو,آتشکده آذربرزین مهر
http://www.bagh-sj.com/article_14.html
http://www.bagh-sj.com/article_14_677ed0ba126a7db1d0db48d041459719.pdf